36 bin metrekarelik Çarşıbaşı'nda MB binası sadece 670 metrekare

Bursa'nın yıllardan beri belediye başkanlarının hayalini süsleyen Hanlar Bölgesi'nin önünün açılması ve meydan düzenlemesinin hayata geçirilmesi yeni tartışmaları da beraberinde getirdi.

Hanlar Bölgesi Çarşıbaşı Kentsel Tasarım Yarışması'nda bölgede nasıl bir değişim yaşanacağını konuşmak yerine Merkez Bankası binası tartışması yapılıyor.

Çekül Vakfı Başkan Yardımcısı Mithat Kırayoğlu, neredeyse 40 yıldan beri Bursa'nın tarihi ve kültürel mirası için çalışan, proje geliştiren bir mimar olmanın yanı sıra Bursa'nın son 50 yılında yaşanan gelişmelerin de canlı tanığı.

ASTV'de yayınlanan Gözlem Kulesi programında, Kırayoğlu ile hem Bursa'daki değişimi hem de jürisinde yer aldığı Hanlar Bölgesi Çarşıbaşı Kentsel Tasarım Projesi'ni konuştuk.

Her görüşmemizde Bursa ile ilgili yeni bilgileri öğrendiğim Kırayoğlu'nun konuşmasından yine bilgi dağarcığıma yeni eklemeler yaptım.

Çarşıbaşı Projesi ile başlayayım...

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nın desteklediği proje ile Kızılay, İşkur, Merkez Bankası ve Pirinç Han'ın hemen arkasındaki Bursalı Esiri Mehmet Efendi olarak bilinen 40'ıncı Osmanlı şeyhülislamına ait türbenin etrafını saran 15 dükkanın yıkımı tamamlandı.

Ardından Bursa Büyükşehir Belediyesi, proje seçimi için en az tartışma yaratan ve demok- ratik yöntem olarak nitelendirilen yarışmayı düzenledi. Jürinin değerlendirmesi sonucu Mimar Ece Avcı'nın ekip başı olduğu 10 numaralı proje birinciliğe değer bulundu.

Peki, projede neler var, Merkez Bankası binasının yeniden yapımı sorun oluşturur mu?

Kırayoğlu yanıt verdi:

Osmanlı şehir geleneğinde batıdaki gibi geniş ölçekli meydanlar yok. Onun yerine han ve cami avluları toplanma alanları olarak kullanılıyor. Geleneğimizde olmadığı için örneği de yok.

Burası çok zor bir alan ve Büyükşehir Belediye Başkanı Alinur Aktaş'ın daveti üzerine jüriye katıldığımda korktum. Çünkü projenin sorumluluğu jürinin üzerinde olacaktı.

Beton yapılar kaldırıldığında Pirinçhan ve eski İpek Han'ın duvarları meydana bakacaktı. Cephesi ve estetik bölüm hanların içerisi. Öyle bir proje olmalı ki yapılacak meydandan Osmanlının meydanı olan han içlerine giriş yapalım. Bunu yapmak çok zor Bakırcılardan Pirinç Han'a doğru, hem de öndeki taraftan bir kod farkı var dengelemek kolay değil.

Merkez Bankası tescilli yapı. Ayrıca 7 tane de korunması gereken sivil mimari örnekleri var. Kurul, Merkez Bankası binasının yıkılmasına yeniden yapılması kaydıyla izin vermişti. Jürinin kurulun kararına rağmen 'bunlar korunmasa da olur' demek gibi bir yetkisi olamaz.

Bunların hepsini barıştırarak, çözüm bulmak çok zor. Ayrıca karşı taraftaki Tophane yamaçları ve Balıbey Hanı ile türbelerle ilişki kurulması gerekiyor. Tasarım alanı bu genişlemeyle 36 bin metrekareye çıktı. Burada Merkez Bankası'nın kapladığı yer 670 metrekare taban alanı.

BİRİNCİ PROJEDE YOL YERALTINA ALINIYOR

Kırayoğlu, batıdaki geniş meydanları çok değerli yapıların süslediğine işaret ederek, burada 30 bin metrekarelik alan açılınca insanı ezen bir genişliğin ortaya çıkacağını ve Merkez Bankası binasının duruşuyla bunu ortadan kaldıracağını söyledi.

Birinci seçilen proje ile yeniden yapılacak Merkez Bankası binası kültür, sanat, eğitim ve yönetimle desteklenip, orada 3 ayrı parçayı dengeleyeceğini savunan Kırayoğlu, şöyle devam etti:

'Yarışmada trafiği dikkate alan projeler vardı. Birinci seçilende trafik yeraltına alınıyor. Eğer belediye bütçesi elverirse yapılırsa araçlar Zafer Plaza'nın önünden girip, Çakırhamam'da çıkacak. Üç parçanın birleşmesiyle çarşının geleneksel dokusu ve yayalaştırılan bölümle yeni bir yaşam ve buluşma merkezi ortaya çıkacak'

İkinci merak edilen soru ise büyükşehirin birinci seçilen projeyi uygulama zorunluluğu var mı?

Kırayoğlu, bu soruya da şu yanıtı verdi:

'Büyükşehir Belediyesi'nin uygulama zorunluluğu yok. Yapmayabilir. Ancak Bu kadar iyi niyet varken bunun tercih edilmeyeceğini sanıyorum. Ayrıca birincilik ödülünü alan projenin eksikleri de vardı. Jüri olarak, şurası düzeltilsin, şunlar yapılsın gibi önerilerde bulunduk. Bir ay içinde eksikler tamamlanıp belediyeye bildirilecek. Belediye de tercihini yapacak'

'SULTANLARIN OLUŞTURMA DÖNEMİNE BENZİYOR'

Kırayoğlu, programda Bursa'nın fethinden sonra 6 Osmanlı sultanı tarafından nasıl oluşturulduğunu ve 150 yıl içinde tepeden tırnağa Türk kenti haline gelmesinin öyküsünü anlattı.

Ekrem Barışık, Teoman Özalp, Erdem Saker, Erdoğan Bilenser, Hikmet Şahin, Recep Altepe ve Alinur Aktaş'ın büyükşehir belediye başkanlığı döneminde başlayan tarihi mirası koruma çabalarını Osmanlı sultanlarının kenti oluşturma dönemine benzetti.

Kırayoğlu şunları söyledi:

'İlk koruma planları Barışık döneminde başladı. Teoman Özalp Tayyare Kültür Merkezi'ni, Erdem Saker Cumalıkızık ve doğal sit alanlarını, Bilenser, yine Cumalıkızık ve Tarihi Kentler Birliği, Kent Müzesi, Hikmet Şahin, Merinos projesini hayata geçirdi.

Recep Altepe ise Osmangazi Belediye Başkanlığı döneminden başlayarak, çarşıda önemli işler başardı, tarihi mirasımızla ilgili önemli projeler gerçekleştirdi. Şimdi sıra Alinur başkanda ve büyük bir miras devraldı. Bu büyük projenin onun zamanında gerçekleşeceğinden eminim. Başarılar diliyorum'