Bey Sarayı'nın görkemli hikayesi gün yüzüne çıkıyor

Osmanlı'nın beylikten 3 kıtaya yayılan destanının başladığı Bursa öyle kolay fethedilmedi. Kuşatma tam 23 yıl sürdü.

Osman Gazi, daha sonra Bursa'nın fatihi olacak oğlu Orhan Gazi ile kuşatma yıllarında yapılan Balabanbey Kalesi'nden kenti izlerken, 'Şehri alırsanız beni şu gümüş kubbeli yere gömün..' vasiyetinde bulundu.

Bursa'yı fetheden Orhan Gazi de babasının vasiyetini yerine getirerek, cenazesini, Tophane'de bulunan gümüş kubbeli manastırda toprağa verdi. 1855 depreminde manastırın yıkılması üzerine bugünkü türbeler yapıldı.

Gümüş kubbeli manastırın Fransız gezgin Cassas tarafından 1786 yılında çizilen karakelem resmini Saffet Yılmaz'ın İzmir'deki bir sergi izlenimleriyle ilgili yazısında görmüştüm.

Osmanlı'ya 130 yıl başkentlik yapan Bursa'nın 1326 yılındaki fethinin ardından Orhan Gazi, fethin ardından Tekfur Sarayı üzerine Bey Sarayı yaptırır.

Birinci Murad döneminde Türk İslam gelenek ve göreneklerine göre yeniden inşa ettirilen Bey Sarayı, Yıldırım Bayezid'ın düğününe, Çelebi Mehmed'in sünnet törenine ev sahipliği yaptı. Fatih Sultan Mehmet'in de dünyaya gözleri açtığı yer olarak bilinen ve Bursa'ya gelen birçok gezginin anlatımlarında yer alan Bey Sarayı, İstanbul'un fethinden sonra eski değerini yitirdi.

6 kapı ve 14 burcun bulunduğu saray yıllar içinde yıkıldı, üzerine ise Garnizon Komutanlığı ve Orduevi yapıldı. Günümüzde tek duvarın kaldığı Bey Sarayı'nın gün yüzüne çıkarılması için ilk çalışmaları geçen dönem Büyükşehir Belediye Başkanı Recep Altepe atmış, ancak, Milli Savunma Bakanlığı'ndan orduevi için bir türlü onay alamamıştı.

Tıpkı Hanlar Bölgesi'nin önünün açılması gibi Bursa'nın rüya projelerinden biri olan Bey Sarayı'nın gün yüzüne çıkarılması da Büyükşehir Belediye Başkanı Alinur Aktaş'a kısmet olacak.

Ordu evinin devri konusunu Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'a sunan ve onayı aldıktan sonra geçen haziran ayında düzenlediği basın toplantısında açıkladığı hedefleri arasına Bey Sarayı'nı da alan Alinur Aktaş, kapsamını genişleterek, saray ve çevresindeki tarihi dokunun ortaya çıkarılması projesini dün Tophane'de düzenlediği basın toplantısıyla kamuoyuna açıkladı.

PROF. DR. İLBER ORTAYLI'NIN DA YER ALDIĞI BİLİM KURULU OLUŞTURULDU

Büyükşehir Belediyesi, Bey Sarayı'nın ayağa kaldırılması ilk adım olarak Prof. Dr. Yusuf Oğuzoğlu başkanlığında Bilim Kurulu oluşturdu.

Prof. Dr. İlber Ortaylı, Prof. Dr. Özer Ergenç, Prof. Dr. Feridun Emecen, Prof. Dr. Heat Lowry, Prof. Dr. Cemal Kafadar, Prof. Dr. Neslihan Dostoğlu, Prof. Dr. Mustafa Şahin, Doç. Dr. İsmail Yaşayanlar, Dr. Çağhan Keskin ve Hayri Fehmi Yılmaz gibi alanında uzman isimlerden oluşan bilim kurulu, Bursa'nın fethinin 695'inci yıl dönümü olan 2021'de sempozyum düzenleyecek. Sempozyum öncesi de 'Bey Sarayı; Payitahtın Gizli Hazinesi' belgeseli hazırlanacak.

Bursa'nın tarihine ışık tutacak bu projeden büyük heyecan duyduğunu ifade eden Alinur Aktaş, şöyle devam etti:

'Büyükşehir Belediyesi olarak payitaht Bursa'da Osmanlı Devleti'nin idare merkezi olan Bey Sarayı'nın ve çevresindeki tarihi dokunun ortaya çıkarılmasına ve restorasyonuna yönelik bir projeyi başlatma kararı aldık. Konuyla ilgili yapılan ve yapılacak olan tüm akademik çalışmalara da destek sağlamak isteğindeyiz'

Aktaş'a orduevinin taşınmasıyla ilgili son durumu da sorduk. Milli Savunma Bakanlığı ile mutabakat sağlandığını ifade eden Aktaş, 'Yeni orduevinin Yunuseli veya başka bir alternatif yerde yapılacağını söyledi.

CAMİ, HAN, HAMAM VAR SARAY NİYE YOK?

Toplantıya katılan Bilim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Yusuf Oğuzoğlu, Tarihi vesikalar, vakfiyeler, seyahatnameler ve gravürlerden bölgedeki eski dokuyu tespit etme imkanına sahip olduklarını vurgulayarak, Bey Sarayının sadece sultanın ikamet makamı değil, devletin idare yeri ve aynı zamanda ilmi çalışmaların yapıldığı kültür merkezi olduğunu ifade etti.

Bilim kurulunda yer alan UNESCO Dünya Mirası Bursa Alan Başkanı olan Prof. Dr. Neslihan Dostoğlu da, Bursa'nın listede yer almasında Osmanlı'nın kuruluş döneminin büyük önem taşıdığını ve Bey Sarayı ve türbelerin bulunduğu bu bölgenin ise projenin çekirdeğini oluşturduğunu belirtti.

'Cami, han, hamam var, saray niye yok?' diyen Prof. Dr. Dostoğlu, Bey Sarayı projesinin bu eksikliği gidereceğini kaydetti.

İl Kültür Turizm Müdürü Dr. Kamil Özer ise bakanlık olarak projeye destek verdiklerini kaydetti.

Basın toplantısını izlemek için Tophane'ye biraz erken gitmiştim. Hafta sonu olması dolayısıyla yerli ve yabancı turist akınına uğrayan bölgede, yeni iki değişiklik dikkatimi çekti. Birincisi Osman Gazi ve Orhan Gazi türbelerinin ödününde Alp kıyafetli nöbetçiler diğeri ise Kuran'ın Kerim okunması.

İki değişiklik de büyük ilgi görüyor. Özellikle Alp kıyafetli ritüelli nöbet değişimi bölgeyi gezmeye gelenler tarafından cep telefonlarıyla dakikalarca kaydediliyor.

Bey Sarayı'nın gün yüzüne çıkması kuşkusuz turizme de büyük katkı sağlayacak.