Dolardaki düşüş vatandaşın cebine yansıyacak mı?

Türkiye'nin kasım ayından beri girdiği yüksek döviz fiyatları türbülansı alınan yeni kararlarla hız kesti.

Aslında türbülans da değil, tsunami demek daha doğru. Döviz fiyatları, televizyon ekranlarından elektrik sayacı misali yükseliyor, anında piyasaya yansıyordu. Akaryakıt istasyonlarında yükselmeden ürün almak isteyen araçlar kuyruklar oluşturuyor, market görevlileri fiyat etiketlerini değiştirmek için açılış saatini öteliyordu.

Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın kur korumalı mevduat kararını açıklamasının ardından başlayan hızlı düşüş devam ediyor. Dün yazıyı kaleme saatlerde dolar 10.31'e inmişti.

Peki, dolardaki bu düşüş, jet hızıyla artan ürün fiyatlarına yansıdı mı? Birkaç istisna dışında verilecek yanıt: Hayır...

Akaryakıt aynı, önceki akşam sırf fiyatlara bakmak için 3 büyük marketi dolaştım. Ayçiçeği yağından kahveye, makarnadan una, peynirden süt ürünlerine, yumurtadan gazlı içeceklere, hatta kedi mamasına kadar fiyatlar aynı.

Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu (TESK) Genel Başkanı Bendevi Palandöken de bu konuya dikkat çeken açıklama yaparak, jet hızıyla zam yapanlar aynı hızda indirim yapması gerektiğini söyledi.

'Şimdi samimiyetlerine inanmak için indirim bekliyoruz' diyen Palandöken'e göre, piyasalara güvenin artması, vatandaşın ve mal alım satım yapan esnafın rahatlamayı daha iyi yaşayabilmesi için artık tüm ürün gruplarında önemli indirim yapılması gerekiyor.

İstanbul Ticaret Odası (İTO) Başkanı Şekib Avdagiç, de yaptığı açıklamada,"Fiyatlar roket hızında çıkıp paraşüt hızında inmemeli. Üyelerimize açık çağrıda bulunuyorum, fiyatlara acilen güncelleme yapılmalı" çağrısında bulunmuştu.

Kamuoyunda bu konudaki duyarlılığın artması üzerine Ticaret Bakanı Mehmet Muş da sosyal medya hesabından çağrı yapıp uyarıda bulundu:

'Döviz kurlarındaki düşüşü, tedarik zincirinin her halkasında fiyatlara yansıtmayanlara karşı denetimlerimiz artarak devam edecek. Fırsatçılara göz açtırmayacağız. İhlalde bulunanlara hukuki çerçevede en ağır cezaları vereceğiz. Vatandaşımızın hakkını-hukukunu kimseye çiğnetmeyiz!

Dün, Tarım Kredi'den market ürünleri bir de gübre fiyatlarında indirim haberi geldi.

Tarım Kredi Pazarlama ve Marketçilik AŞ Genel Müdürü Bayramali Yıldırım, yüzde 30'a varan indirimleri fiyatlara yansıtmaya başladıklarını açıkladı. Bu konuda öncülük yapan Tarım Kredi'nin kararıyla tuvalet kağıdı yüzde 30, un yüzde 27, ayçiçeği yağı yüzde 11 oranında düştü.

Yıldırım, açıklamasında yeni bir gelişmeyi de duyurdu. Tarım market sayısı Mart 2022'de bin mağazaya ulaşacak.

İşin aslına bakarsak zamlar belki bu kadar aşırı olmasa da artacaktı. Nedenini görmek için TÜİK'in ÜFE yıllık artış oranlarına bakmak yeterli. Yüzde 50'yi aşan yükseliş, kaçınılmaz bir şekilde tüketici fiyatlarına yansıyacaktı. Döviz artışı ise tuzu biberi oldu.

Bir de enflasyonist dönemlerde yükselen fiyatların kolay kolay geri gitmeyeceği bilinen bir gerçek.

MARKETLER KURLARIN KALICI OLMASINI BEKLİYOR

Peki, indirim konusunda marketler ne düşünüyor ya da neyi bekliyor. Bu sorunun yanıtını Bursa Perakendeciler Derneği (PERDER) Yönetim Kurulu Başkanı Haşim Kılıç, verdi.

Önümüzdeki süreçte yerel marketlerin indirim konusunda üzerine düşeni yapacağını vurgulayan Kılıç, yüksek fiyatların en büyük nedeninin hammadde temininde yaşanan sorunlar ve artan aşırı maliyetler olduğunu savundu.

Son birkaç ayda hem gıda, hem de gıda dışındaki ürünlerin fiyatların dünyayla paralel şekilde arttığını savunan Kılıç, 'Perakendecilerin bu süreçte aşırı kâr elde ettiği iddiası, doğru değil. Maliyet artışı, tüm sektörleri olumsuz etkiledi. Döviz kurlarında düşüşün kalıcı olmasıyla birlikte maliyetlerin kademeli olarak düşmesi de kaçınılmaz olacaktır. PERDER üyeleri, maliyetlerdeki azalışlar doğrultusunda ürünlerde indirime gitmek için tüm imkânlarını seferber edecektir' dedi.

Kılıç'ın bir tespiti de tüketici davranışlarıyla ilgili. Son günlerde tüketicinin, panikle ihtiyaç fazlası alışveriş yapması nedeniyle ürün yetiştirmekte zorlandıklarını da dile getiren Kılıç, "İlk kez böyle bir tabloyla karşılaşıyoruz. Özellikle şeker, un, yağ, tuvalet kâğıdı ve kâğıt havlu konusunda aşırı talep söz konusu. Bu davranış şekli, yanlış olduğu gibi ürünlerdeki fiyat artışlarını da ister istemez tetikliyor. Paniğe gerek yok. Ülkemiz, geniş imkânlarıyla tüm tüketicilerin ihtiyaçlarına yanıt verebilecek güçte' mesajını verdi.

PAZARCILARIN YENİ DERDİ: HIRSIZLIK

Son günlerde pazarcıların başı hırsızlık olaylarıyla dertte. Hurda fiyatlarının yüksek olması nedeniyle Pazar yerlerindeki logar kapakları, metal direkler ve elektrik malzemeleri hırsızlar tarafından çalınıyor.

Hırsızlık olaylarıyla ilgili tepkisini sosyal medya hesabından logar kapakları fotoğrafıyla paylaşan Bursa Seyyar Pazarcılar Odası Başkanı Refik Aksu, önlem çağırısı yaptı.

Logar kapaklarının yanı sıra Gökdere pazarının elektrik kablo ve sayaçlarının iki kez çalındığını, Güllük Pazar yerinde de aynı şeylerin yaşandığına dikkat çeken Aksu, şöyle devam etti:

'Pazar yerlerinin işletmesi bizde olduğu için çalınan malzemeleri biz karşılıyoruz. Son aylarda bu tür olayların artması üzerine zor durumda kaldık. Bu sadece kentin doğu bölgesi için değil, Nilüfer Pazar yerlerinde de aynı şeyler yaşanıyor'

Durumu emniyet yetkililerine de ilettiklerini ifade eden Aksu, 'Tek çare bu tür alt yapı malzemelerinin kompozitten yapılması. Bunlar hurda olarak satılamadığı için çalınmıyor' dedi.