Perşembe günü kısmetimizde yağmurdan hem de Hisar’daki yağmurdan ıslanmak varmış…
Önceki gün, ‘Herkes Kendi Şehrinin Bir Günlük Turisti Olsun Projesi’nin tanıtım gezisi de Tophane’den başlayacak, İznik’te sona erecekti. Meteorolojinin tahminlerinde şiddetli sağanak yağmur görüldüğü için TÜRSAB Güney Marmara BTK Başkanı Murat Saraçoğlu, ileriki bir tarihe ertelenmesine karar vermişti.
Kısmet dedim ya… Çarşamba günü akşam saatlerinde AK Parti Bursa Milletvekili Dr. Mustafa Esgin, Yaşayan Tarih Hisar Projesi’nin toplantısına davet edince, artık kötü hava demiyorum bereketli bir günde eski Bursa’yı gezme ve konuşma fırsatı bulduk.
Önce şuradan başlayayım…
Dünyanın birçok kentinin kalbi, ‘Old City’ olarak yani eski şehir diye adlandırılır. Gelen turistlerin adresi de tarihi dokunun bulunduğu bu bölgeler olur. Hiç kimse modern Roma’ya Prag’a veya Paris’e beton yapıları görmeye gitmez.
Bursa, son 60 yıl içinde eski şehir olarak nitelendirilebilecek tarihi dokusunu yeterince koruyamadı. Beton ve tarihi doku neredeyse iç içe geçince farklı bir bölge oluşturmanın imkânı neredeyse kalmadı.
Neredeyse tabirini özellikle kullanıyorum. Çünkü bazı bölgeleri beton yapılardan kurtarabilirsek, eski kentin dokusunu yakalayabilme şansımız hala var. Tıpkı Hanlar bölgesinin önündeki beton yığınları ortadan kaldırılınca ortaya çıkan güzellik gibi…
Osmangazi Belediye Başkanı Mustafa Dündar, zor projeleri seven biri. Geriye dönüp baktığımızda, Panorama 1326 Fetih Müzesi, Osmangazi Meydanı projeleri iğne ile kuyu kazar misali gerçekleştirildi. Bir dönem yetmedi, iki hatta üçüncü döneme sarktı ama Bursa için vizyon projeler oldu.
Dündar, ‘Ustalık’ olarak adlandırdığı üçüncü dönemine Osmangazi Meydanı’nın yanı sıra damga vuracak Yaşayan Tarih Hisar Projesi ile yine zor bir yola çıktı ama sonuna geliyor.
İşin aslı Kültür ve Turizm Müdürlüğü’nün 2009’daki sondaj kazısıyla başladı. Bulunan mozaikler çok değerliydi. Koruma önlemlerine rağmen kaçak kazı yapanlar boş durmayınca, mozaikler müzeye taşındı. Ardından bölge genişletildi. Osmangazi Belediyesi tam bu noktada devreye girdi. Kamulaştırmalar yaptı, ‘Hisar Kentsel Koruma Analiz Çalışması’nı akademisyenlere yaptırdı, projeler üretti. Proje üretirken, isminden de anlaşıldığı gibi yaşayan bir tarih olduğu için 4 mahallede oturanlarla konuşuldu görüşleri alındı.
Dündar’ın sık sık tekrarladığı gibi tarihi ve kültürel mirasa sahip çıkma, restorasyon işleri Osmangazi için rutin hale geldiği için proje hızla ilerledi. Oruç Bey Caddesi hayat buldu. Şimdi sırada kazı yapılan bölgelerin yaşam alanlarıyla bütünleşmesine geldi. Yoksa Dündar’ın özellikle altını çizdiği gibi kazı bölgeleri ve çevresi mezbeleliğe dönüşür. Mahallelinin şikayetleri her şeyin önüne geçer.
TOPRAK KAYMASI FIRSAT YARATTI…
AK Parti Bursa Milletvekili Dr. Mustafa Esgin, toplantıda, Osmangazi Belediyesi görevlilerinin drone ile çektiği fotoğrafta plato şeklindeki bölgenin çağrısının yer aldığını söyleyince fotoğrafa bir kez daha baktım. Gerçekten de yukarıda vurguladığım gibi bir old city’i görüyorsunuz. Hanlar bölgesiyle de birleşince ortaya muhteşem bir tarihi kent ortaya çıkıyor.
Dündar ve kazıyı yürüten arkeolog Ebru Dumlupınar’ın verdiği bilgiler ışığında Hisar bölgesini anlatayım. Surların yapımına milattan önce 200’lü yıllarda başlanmış ama alt tabakalarda daha eski ta Friglere kadar uzanan kalıntılar var. Roma, Bizans ve en üstte Osmanlı izleri yer alıyor. Projenin kapsamı Alaaddin-Osmangazi-Mollagürani-Kavaklı olmak üzere dört mahalleden oluşuyor. Bu bölgede 227 tescilli eser bulunuyor. Bunların 59’u ise anıtsal mimari örneği.
Külliyeleri birbirlerine bağlayan ve ‘Tarihi Kültür Yolu Aksı’ olarak nitelendirilen güzergâh, projelerin ana arterini oluşturuyor. Projenin nihai hedefi ‘hem fonksiyonları ile yaşayan hem de dönüşümü ile geleceğe entegre’ uluslararası ölçekte bir ‘Yaşayan Tarih Hisar İçi’ oluşturmak.
Bu arada proje yürütülürken meydana gelen toprak kayması yeni bir fırsat doğurdu. Osmangazi’nin stratejik planında olmayan ve bütçede yer almayan çalışma için belediye 35 milyon lira harcayarak, 239 bağımsız bölümün 161 tanesini kamulaştırdı. Bu bölge Üftade Türbesi’nin çevresinin düzenlenmesi fırsat tanıyacak.
HARAÇÇIOĞLU MEDRESESİ’NDEKİ BULUŞMA
Hisar’daki buluşmaya, Dündar, Dr. Esgin ve Kılıç’ın yanı sıra Kültür ve Turizm İl Müdürü Kamil Özer, Bursa Kültür Varlıklarını Koruma Kurul Başkanı Hayrettin Eldemir, TÜRSAB Güney Marmara BYK Başkanı Murat Saraçoğlu, Başkan Yardımcısı Erol Bodur, GÜMTOB Başkan Yardımcısı Buğra Artıç, Rehberler Odası Başkanı Denizhan Sezgin, BUSAT Başkanı Metin Yurdakoş, AK Parti İl Başkan Yardımcısı Nurettin Özbağkıran, AK Parti Osmangazi İlçe Başkanı Ufuk Çömez katıldı.
Önce Başkan Dündar ve vekiller konuştu, ardından söz kalan konuklar da Hisar projesiyle ilgili görüşlerini açıkladı. Dr. Esgin, önceki gün Kültür ve Turizm Bakanı ile 2,5 saat süren bir toplantıya katıldığını ve Bursa’daki tarihi ve kültürel mirasa sahip çıkılan projeleri anlattığını hatırlatarak, tarihi projeleri başlatan geçen dönem Bursa Büyükşehir Belediye Başkanı Recep Altepe, ardından projeleri devam ettiren ve yeni boyutlara taşıyan Mustafa Dündar ve Büyükşehir Belediye Başkanı Alinur Aktaş’a teşekkür etti.
Dr. Esgin, zamanın hızlı geçtiğini ve tarihi mirası ortaya çıkarmak için hızlı davranmak gerektiğinin altını çizerek, ‘Her zaman aynı fırsatı bulamayabiliriz’ dedi. Bireysel restorasyonlardan ziyade sürdürülebilir, gelen insanları 500 yıl öncesine götürüp heyecanlandıracak bir konsepti ortaya koymak gerektiğini kaydeden Dr. Esgin, Osmanlı’nın tarihi aksının Emirsultan Türbesi’ne kadar uzatılacak yürüme yollarıyla geliştirilebileceğini sözlerine ekledi.
AK Parti Milletvekili Ahmet Kılıç da, bölgedeki binaların işlevsel hale getirilmesi ve butik oteller yapımının teşvik edilmesi gerektiğini vurguladı.
O BİNANIN BİR BUÇUK KATI TIRAŞLANACAK
Bursa’da son günlerde en çok tartışılan konulardan biri Hanlar bölgesi ve hemen karşısındaki Üftade Türbesi altındaki binalar yıkılırken, Çakırhamam’ın arkasında yükselen inşaat.
Gezi sırasında inşaatı gösteren Osmangazi Belediye Başkanı Mustafa Dündar, binanın üstten bir buçuk katının belediye tarafından satın alındığını ve kararın meclisten geçtiğini açıkladı. Bölge imarının 30 yıl önce gerçekleştiğini ve inşaatın buna göre yapıldığını hatırlatan Dündar, bir buçuk katın yıkılmasıyla binanın çevresindeki yapılarla aynı yükseklikte olacağını söyledi.