Koronavirüs krizi nasıl fırsata çevrilir?

Koronavirüs salgınının, tıpkı depremlerde olduğu gibi tsunami etkisini ekonomide görüyoruz.

İhracat, geçtiğimiz yılın aynı ayına göre yüzde 41 gerileyerek 9 milyar dolar olarak gerçekleşti. İhracattaki azalma çarkların dönmediğinin en iyi göstergelerinden biri.

Öte yandan salgını iyi yöneten Güney Kore, Yeni Zelanda ve Avusturalya krizden karlı çıkan ülkeler listesinin üst sıralarında yer almaya başladı bile.

Peki Türkiye ne yapabilir? Hem ihracattaki düşüşü hem de kriz sonrası fırsatları Bursa Ticaret ve Sanayi Odası Meclis Başkan Vekili ve Dış Ticaret Konseyi Başkanı Murat Bayizit ile konuştuk.

Bursa'daki azalmanın Türkiye ortalamasının 6-7 puan üzerinde olduğuna işaret eden Bayizit'e göre, açıklanan rakamlar şaşırtıcı değil. 'azdan az çoktan çok gider' misali Bursa'nın kaybı fazla. En çok da otomotiv ve tekstil sektörleri etkilendi. Otomotiv önümüzdeki hafta başlayacak üretimle toparlanma sürecine girecek ama tekstildeki durağanlık devam ediyor.

Bu dönemi boş geçirmeyen firmalar da var. AR GE bölümleri olan bu firmalar maske üretiminde kullanılacak anti viral ve anti bakteriyel kumaşları ürettiler. Bunların numuneleri ABD ve AB laboratuvarlarından onay ve sertifika aldı bile.

Aşı bulunsa bile önümüzdeki yıllarda maske ve antibakteriyel ürünlere ihtiyaç artacak. İnsanlar tıpkı uzak doğudaki uzun süre maskeyle dolaşacak. Bayizit'in öngörüsüne göre, kısa bir süre sonra tıpkı cep telefonları aksesuarları gibi köşe başlarında maske ve antibakteriyel ürünler satan küçük işyerlerini görmeye başlayacağız. Çantalar, elbiseler, parayı dezenfekte edecek cüzdanlar gibi.

Bunu başka alanlara, örneğin Türkiye'nin ihracatında dünyada ikinci sırada olduğu ev tekstilinde de uygulanması için adımlar atılıyor. Korona salgını dünyadaki standardizasyonları da değiştirecek. Önümüzdeki aylarda büyük otel zincirleri bu kumaştan üretilen yatak ve çarşafların üzerinde küçük bir etiket koyarak anti viral ve bakteriyel olduğu vurgusunu yapacak.

Tekstil sektörü bunlara hazırlanıp, postkorona döneminde krizden çıkışın anahtarını elde edebilir.

TARIM ÜRÜNLERİ İHRACATI İÇİN ÖNLEM ALMAK GEREKİYOR

Koronavirüs salgını bize gıda üretiminin ne kadar stratejik bir konu olduğunu bir kez daha gösterdi. Türkiye salgına ekim döneminde yakalandı. Alınan tedbirlerle ve oluşan farkındalık ve hassasiyet bu konuda etkili oldu. Özellikle tarım işçilerinin üretim bölgelerine aktarılması sorunu çözüldü. Bunun kalıcı hale getirilmesi ve tarım işçilerinin sosyal şartları için önlemler alınması gerekiyor.

Çözemeyen ülkeler ise sıkıntı çekiyor. Örneğin Ukrayna'dan her yıl bir milyon tarım işçisi Polonya'ya, Polonyalı işçiler de Almanya'ya gidiyordu. Bu yıl işçiler gidemeyince üretim durdu. İspanya ve Portekiz Fas'tan tarım işçisi bulmaya çalışıyor. Polonya çilek ihtiyacını karşılamak için Sultanhisar'a TIR'lar gönderip kilosu bir Euro'dan üretimin tamamını satın aldı.

Tarımda ekim ve üretim konusundaki sıkıntılarını çözen Türkiye'yi hasat ile birlikte yeni sorunlar bekliyor. Ev dışındaki otel, restoran gibi işletmeler tarımsal ürün kullanamadığı için büyük miktarda ürün fazlası oluşacak. Bunların ihraç edilmesi için yollar bulunması gerekiyor.

Örneğin Türkiye'de bu yıl kiraz rekoltesinin 500 bin ton olarak gerçekleşmesi bekleniyor. İç piyasa bunun sadece 100 tonunu tüketiyor. Geriye kalanın ihraç edilmesi lazım. Ancak hava kargosu çok yüksek. 50-60 ton taşıyan uçak 90 bin Euro istiyor. Kilo başı maliyet bir buçuk Euro. Navlun desteği olmadığı için bunun finansmanı zor. O yüzden başka formüller bulunması gerekiyor.

Yoksa önümüzdeki aylarda bir çok bölgede ürün fazlasının nehirlere, çöplere döküldüğü ile ilgili haberler görmeye başlarız.

KORONAVİRÜS KARANTİNA GÜNLÜĞÜ (22)

ALTIN KESİŞME GERÇEKLEŞTİ

-Koronavirüs karantinasında 45 günüm geride kaldı. 15 günü yıllık izinle geçen bu sürede teyakkuz halinde olduğumuz anlar Sağlık Bakanlığı'nın son sayıları açıkladığı saatlerdi. Bunun hemen arkasından özellikle Twitter'daLagari adlı kullanıcının hazırladığı grafikli yorumlara bakıyordum. Laf aramızda bilim kurulu üyeleri de bu grafiklere baktıklarını söylediler. Lagari, önceki gün sayılar açıklandıktan sonra altın kesişmenin gerçekleştiğini açıkladı. Neydi bu altın kesişme? Salgının başından beri ilk defa iyileşen hasta sayısı, mevcut hasta sayısını geçmesi. Bu iyiye doğru bir gelişme.

Kendi bölgemde de bunun sonuçlarını cep telefonuna indirdiğim 'Hayat eve sığar' uygulamasında da görmeye başladım. Nisan ayının ortalarında yüksek riskli uyarısı, önce orta sonra da düşük riskli bölgeye döndü.

-Evde geçirdiğim sürede yaptığım tek spor koridorda yürüyüş. Zamanla 6 bin adıma kadar çıkardım. Bu sürede 4 kilo da verdim.

Benim gibi çağrıya uyup zamanı evde geçiren AK Parti Bursa Milletvekili Atilla Ödünç'ün de boş zamanlarını spor yaparak geçirdiğini sosyal medyada gördüm. Onun boks eldivenleriyle antrenmanı benim yürüyüşten daha iyi. Hem spor yapıyor hem de stres atıyor.