Marmara Planı: Türk gibi başlayıp İngiliz gibi bitirebilmek

Marmara Denizi'ni artık kamu görevlilerinin de dillendirdiği gibi uzun yıllar boyunca fosteptik gibi kullanmamızın acı sonuçlarıyla karşı karşıya kaldı.

Marmara'da başlayan müsilaj, yapılan gözlemlere göre, Kuzey Ege ve Karadeniz kıyılarına da çıktı. Tıpkı koronovirüs gibi salgın şeklinde ilerliyor.

İlk günlerde kamu otoritesinin ilgisiz kaldığı müsilajla ilgili Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın talimatıyla Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ancak 2 ay sonra harekete geçebildi. Geçmiş olaylara bakıldığında bu bile hızlı bir refleks sayılabilir.

Bakanlık ve Marmara Belediyeler Birliği'nin düzenlediği çalıştaya katılan 650 bilim insanı ve kamu görevlisi görüşlerini ve çözüm önerilerini açıkladı. Bir gün sonra da Bakan Murat Kurum, milletvekilleri ve belediye başkanlarıyla düzenlediği toplantıda 22 maddelik eylem planı açıklandı.

Doğrusunu isterseniz çok kısa sürede böylesine kapsamlı bir eylem planının ortaya çıkması beklemiyordum. Bilim insanları değerlendirmesini daha iyi yapacaktır ama bekli de Haliç'teki temizlikten sonra Türkiye'nin en kapsamlı çevre ile ilgili eylem planı olacak.

Burada bir noktaya dikkat çekmek istiyorum.

Hevesle bir işi başlayıp, disiplini kaybetmeden tamamlama konusunda, güzel bir benzetme yapılır;

'Türk gibi başla, Alman gibi çalış ve İngiliz gibi bitir'

Huyumuzdan mı suyumuzdan mı bilemiyorum. Çok büyük hevesle başladığımız işler maalesef yarım kalıyor.

Marmara Eylem Planını madde de incelediğinizde; bunlar yapılırsa kirliliğin önlenmesinde önemli mesafeler kaydedilebilir sonucu çıkarıyorsunuz.

Bilim insanlarının birçoğu da aynı görüşte. Ancak, endişelenenler de var tabii...

Endişenin nedeni de şu:

Yıllardan beri çevre konusuna duyarlı olduğum için yazılar kaleme alırım. Hangi konuya el atsam. Kısa bir araştırma sonucu aslında bununla ilgili kanuni düzenlemeler olduğunu görürüm. Ya yasa ya yönetmelik mutlaka vardır. Temel problem ise uygulamada.

Avrupa standartlarının üzerinde bir çevre yasamız mevcut. Bakanlık karar alıp, yönetmelik yayınlıyor ama bir süre sonra bakıyorsunuz, sanayici veya yerel yönetimler veryansın ediyor. Bu standartları yerine getirme imkanımız yok...

Hemen uygulamanın ertelenmesi kararları geliyor. Bir yılla başlıyor, ucu açık devam ediyor.

Dün Marmara Eylem Planı ile ilgili görüşlerini sorduğum Bursa Uludağ Üniversitesi Çevre Mühendisliği Öğretim Üyesi Doç. Dr. Efsun Dindar da planı gayet kapsamlı ve detaylı hazırlanmış olarak nitelerken aynı endişeleri taşıdığını dile geçirdi.

Dindar, uzun yıllar Çevre Mühendisleri Odası Bursa Şube Başkanlığı da yaptığı için sahayı da yakından bilen bir insanı. O da bugüne kadar bir sürü eylem planı yapıldığını hatırlatarak, 'Ama hiç biri layıkıyla yürütülmedi, geçiştirildi, ertelendi' değerlendirmesi yaptı.

Eylem planında atık su tesislerinin ileri biyolojik arıtma yapması için 3 yıllık geçiş süresi verildiğini ifade eden Dindar, 'Bunu üç yılda bitirmek çok önemli. 5 yıla çıkarsa sonuç alamazsınız. O yüzden sürenin uzatılmaması gerekiyor. Ayrıca deşarjların online izlemesinin ivedilikle başlaması gerekiyor. Bu bakanlığın kurduğu sitede de yayınlanmalı ki herkes görsün ve gerekirse kamuoyu baskısı oluşsun' dedi.

Gecikmelere 2006 yılındaki kentsel atık su yönetmeliğini örnek veren Dindar, 'Bu yönetmeliğe göre koruma alanlarının belirlenmesi ve deşarj kriterlerinin azot ve fosfor açısından revize edilmesi gerekiyordu. Bir türlü yapılmadı ve 2016'da ancak uygulanabildi. Zamanında devreye girip layıkıyla uygulansaydı bu gün bu sorunu yaşamazdık. Bursa'daki tekstil ram bacaları ve termik santrallerle ilgili de hep öteleme ve erteleme politikası izlendi' dedi.

BURSA'DAKİ ÜNİVERSİTELER ADINA ÜZÜLDÜM

Marmara Denizi'ndeki müsilajın incelenmesi amacıyla çeşitli haberleri okuyorsunuzdur. Denizi olmayan Ankara'daki ODTÜ'nün araştırma gemisi Marmara'ya açıldı. İstanbul Üniversitesi gemisi incelemeye başladı, Gebze Teknik Üniversitesi gemisi de açılıyor.

Ya biz... Sadece Bursa Teknik Üniversitesi'nin toplanan müsilajın değerlendirmesiyle ilgili çalışmasını gördük.

Bursa Uludağ ve Teknik Üniversitelerinin su bilimleri fakültesi yok. Gemileri, araştırma laboratuarları da yok. Ne bir araştırma ne bir inceleme ne okuduk ne duyduk.

Oysa Bursa, 125 kilometrelik Marmara'ya kıyı kesimiyle aslında bir deniz şehri. Böylesine kritik bir durumda, araştırmaya Bursa'dan da katılım beklerdik.

Eylem planına göre, İstanbul merkez üs olacak. İnceleme ve değerlendirmeler orada toplanacak. Oysa Bursa üniversiteleri bu işe öncülük etse belki merkez en çok etkilenen Gemlik ve Mudanya olacaktı.

Bursa'daki üniversiteler adına üzüldüm....

GÖZLEM KULESİ'NDE DE GÜNDEM; ÇEVRE

Marmara Denizi'ndeki kirlilik sonucu ortaya çıkan müsilaj, ASTV'de yayınlanan Gözlem Kulesi'nin de gündemi olacak.

AK Parti Bursa Milletvekili Muhammet Müfit Aydın, aynı zamanda TBMM Çevre Komisyonu Başkanvekili. Aydın, parlamentodan önce de Bursa ve Sakarya'da Çevre ve Orman İl Müdürlüğü yaptığı için konuyu yakından bilen isimlerden biri.

Geçtiğimiz günlerde Kocaeli'ndeki törende Eylem Planı'na da imza koyan Aydın ile Marmara Denizi'ndeki kirliliğin önlenmesini konuşacağız.

Gözlem Kulesi, bu akşam saat 20.30'da ASTV'de...