Planlı Bursa için ilk adım atıldı; En önemsi sürecin şeffaf olması

Bursa’nın bugün yaşadığı birçok sorunun kökeninde plansız kentleşme olduğu herkesin kabul ettiği bir gerçek. 60 yıl önce sanayi odağı haline gelen Bursa, bu alanda yaptığı atakla Anadolu kentlerinin önüne geçmesinin yanı sıra Türk ekonomisinin üretim ve lokomotif kentine dönüştü.

Ancak planlama yapılmadan sağlanan gelişme ve sanayi yoğun göçü de beraberinde getirdi. Yapılan planlar ise vatandaşın gerisinde kalınca Bursa ovası beton yığınına dönüştü, havası ve suyu kirlendi.

Plansızlıkla ilgili en iyi örnek gecekondulardan ziyade organize sanayi bölgeleri gösterilebilir. Bugün 20’ye yakın OSB’ye sahip olan kentteki bu sanayi bölgelerinin sadece ikisi planlı. Biri bugünkü adı Bursa OSB olan pilot sanayi, diğeri ise yakın zamanda tamamlanan ve halen fabrikaların kurulduğu TEKNOSAB. Diğer OSB’lerin tamamı kaçak kurulup, daha sonra ıslah süreçlerinden geçtikten sonra bu hale geldi.

Mimar Mithat Kırayoğlu’nun her konuşmasında vurguladığı gibi ‘Bursa obez bir kente dönüştü’ Planlamanın geride kalmasına örnek olarak Bursa Büyükşehir Belediye Başkanı Erdem Saker döneminde hazırlanan 1/100 binlik çevre düzeni planı gösterilebilir.

1998 yılında hazırlanan 1/100 binlik plan, tüm paydaşların konsensüsü ile hazırlandı. Hiç itiraz edilmedi, dava da açılmadı. Ancak plan yine de şehrin obez büyüme hızına yetişemedi. 2020 yılı planına göre Bursa’nın nüfusunun bir milyon 800 bin olması öngörülüyordu. 2020’de Bursa’nın nüfusu üç milyona ulaştı. Ayrıca hazırlanan plan tarihte görülmediği şekilde delik deşik edildi. Ne esasları ne de hedefleri kaldı.

Yeni çevre düzeni planı yapılması için geçen dönem Büyükşehir Belediye başkanlarından Recep Altepe ve ardından Alinur Aktaş’tan hamleler geldi. Aktaş, döneminde Merinos Atatürk Kongre ve Kültür Merkezi’nde kurulan ofiste çalışmalara başlayan ekibin çalışmaları, önce pandemi ardından Kahramanmaraş depremleri nedeniyle aksadı. Seçim kampanyası döneminin başlaması dolayısıyla da durdu.

Bursa Büyükşehir Belediye Başkanı seçilen Mustafa Bozbey, 5G adını verdiği seçim beyannamesinin girişine planlama ile başlamıştı. İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin benzeri planlama ajansı kurulacağını açıklayan Bozbey, ajansın ulaşım, sanayi, turizm, kültür demografik yapı, sektörel analizler, kırsal alan, yeşil alan stratejilerine yönelik master plan yapılması, katılımcı bir süreçle öneriler oluşturularak 1/100 ölçekli planın hazırlanarak Bursa’nın 2050 vizyonunu oluşturacağını söylemişti.

Bozbey, göreve başlamasının beşinci ayında verdiği sözü yerine getirmek amacıyla ilk adımı attı. Bursa Planlama Ajansı kuruldu ve ardından ajansın katılımcı ve bilimsel bir akılla veriye dayalı olarak yapacağı çalışmaları belirlemek amacıyla akademik oda temsilcileri ve bilim insanlarından oluşan Danışma Kurulu ilk toplantısını geçen hafta gerçekleştirdi.

CHP Bursa Milletvekili ve Halk Sağlığı Uzmanı Prof. Dr. Kayıhan Pala başkanlığında oluşturulan akademik kurulun ilk toplantısında, Başkan Bozbey ve Prof. Pala’nın yanı sıra kentteki akademik odaların ve üniversitelerin temsilcileri yer aldı. Büyükşehir Belediyesi Genel Sekreteri Doç Dr. Ergül Halisçelik, Genel Sekreter Yardımcıları Mehmet Yıldız ve Mehmet Tözün Bingöl’ün de katıldığı ilk toplantıda, ‘Çevre Düzeni Planları’na ilişkin bugüne kadar yapılanlar ele alındı.

BOZBEY: YEŞİL, YEMYEŞİL BİR BURSA'YI HAYAL EDİYORUZ

Bozbey toplantının açılışında yaptığı konuşmada önemli mesajlar verdi. Bursa’nın geçmişte planlama süreçlerinin iyi yönetilemediğine dikkat çeken Başkan Bozbey, “Bursa, sadece Türkiye'nin değil dünyanın en önemli kentlerinden bir tanesi. Ancak planlama süreçlerini iyi yönetememiş maalesef. Bursa'nın mevcut halini oluşturmuş bir geçmişimiz var. Ama şimdi yeni bir sayfa açıyoruz. Bu sayfayla birlikte Bursa, Bursa çevresi ve Marmara Bölgesi’yle bütüncül bir anlayışı ortaya koyup planlama ajansımızla birlikte Bursa'da yaşayan herkesin gelecekle ilgili hem güvenli bir kentte, hem huzurlu bir kentte, hem de yeşil bir kentte çocuklarıyla, sevdikleriyle, mutlu, huzurlu olabilecek nitelikte bir planlama devresine bugün itibariyle başlıyoruz. Bursalılara da zaten sözümüz vardı. Yeşil, yemyeşil bir Bursa'yı hayal ediyoruz. İnsanların güvenle bir yerden bir yere ulaştığı, aynı zamanda sağlıklı bir yapıda olan kentte oturmaları gerektiğine inanıyoruz ve bunu da istiyoruz. Şimdi artık tam zamanı diyor ve süreci başlatıyoruz” ifadelerini kullandı.

Bursa Planlama Ajansı’nın bilimsel verilerle kentin geleceğini şekillendireceğinin altını çizen Başkan Bozbey, şöyle devam etti:

‘1/100 binlik Çevre Düzeni Planı’nı toplumun tüm kesimlerini karşılayacak şekilde katılımcı bir anlayışla ortaya koyacağız. Aynı zamanda akademik kurulumuz da sürekli olarak planlama ajansına destek verecek. Onların önerileriyle de Bursa'nın geleceği şekillendirilecek. Tüm planlama süreçlerinde akademik kurulun yer almasıyla birlikte gerçekten gelecek vizyonunu en önemli şekilde ortaya koyan, tarımı düşünen, sanayimizi düşünen, toprağı düşünen, dağımızı, denizimizi düşünen, bunları bütünleştiren, geçmişimizi de yine ortaya çıkaran ama geleceğimizi şekillendiren bir anlayışı ortaya koyan bir akademik kurulumuz olacak. Bununla birlikte gerçekten Bursa geleceğe güvenle bakan bir kent olacak” dedi.

İMO VE MİMARLAR ODASI: ORTAK AKIL ÖNEMLİ

Danışma Kurulu Başkanı Prof. Dr. Kayıhan Pala da Bursa Planlama Ajansı Danışma Kurulu’nun karar vericilere verilere dayalı olarak rapor ve öneriler sunacağını vurguladı. Ekim ayının ilk haftasında da daha kapsamlı bir toplantıyla toplumun karşısına çıkacaklarının altını çizen Pala, kurulun yapacağı çalışmaları şöyle anlattı:

‘İlk hedefimiz veriye dayalı olarak Bursa'da bir durum saptama raporu çıkarmak. Çünkü şu anda veriler yetersiz ve Bursa'nın örneğin sosyoekonomik eşitsizliklerinin mahallelere göre coğrafi dağılımını bilebilecek durumda değiliz. İlk bunu yapacağız. İkinci olarak nasıl bir Bursa hayalimiz olduğunu ortaya koyacağız, 17 ilçeyle birlikte. Üçüncü olarak da durumu saptayıp hayalimizi ortaya koyduktan sonra o hayale nasıl ulaşabileceğimiz konusundaki çalışmaları yürüteceğiz. Planlamalar yapacağız ve uygulayıcılara önerilerimizi sunacağız. Bu anlamda bugün, bunun önemli bir adımı. Bursa Çevre Düzeni Planı’na ilişkin bugüne kadar ne yaptıklarımızı da Danışma Kurulu üyeleriyle paylaşacağız. Bunun içerisinde önümüzdeki toplantılarda Bursa 2050 vizyonu da yer alacak. Dolayısıyla Bursa'da her ilçede yaşayan yurttaş gelecek yıllarda kendisinin çocuklarının ve torunlarının nasıl bir Bursa'da yaşamak istediğine ilişkin hayallerini ortaya koyacak. Biz bunları gerçekleştirmek için uğraş içerisinde olacağız” dedi.

Toplantıya katılan İnşaat Mühendisleri Odası Bursa Şube Başkanı Serdar Atilla Erdem, planlı, dirençli ve yeşil Bursa için ortak akılla planlama yapılmasının önemli olduğunu vurgulayarak, ‘Süreç şeffaf olarak işletilmeli. İlgili meslek odaları, üniversitelerden akademisyenler ve kent konseyinin kurulda yer alması iradenin doğru işleyeceğini gösteriyor’ dedi.

Mimarlar Odası Bursa Şube Başkanı Şirin Rodoplu Şimşek de, çevre düzeni planı hazırlanması konusunda böyle bir kurul oluşturulmasının çok kıymetli ve Türkiye’de bir ilk olduğuna dikkat çekerek şöyle devam etti:

‘Katılımcılar ve danışma kurulu başkanının Prof. Dr. Kayıhan Pala’nın olması şeffaflık ve adil hissi açısından güven veriyor. Ancak en önemli konu çevre düzeni planı hazırlanıncaya kadar kentin akibetini ilgilendirecek Soğuksu gibi büyük projelere dur demek gerekiyor. Ayrıca hataların gözden geçirilerek özeleştiri de yapılmalı. Herkesi memnun edecek bir plan olamaz zaten. Önemli olan kentin korunması ve sürdürülebilir kalkınmanın sağlanması’

Şimşek, çevre düzeni planı hazırlandıktan sonra da bu kurulun görevine devam etmesi ve gelecek yönetimlere de yol gösterici olmasının Bursa’nın yararına olacağını sözlerine ekledi.