'Suda kopan fırtına'; Velhasıl Bursa sudan ibaret değilmiş

Evliya Çelebi, 400 yıl önce yazdığı Seyahatnamesi'nde, yeşillikler içinde, pınarlarından billur sular akan kenti tarif ederken, 'Velhasıl Bursa sudan ibarettir' benzetmesi yapar.

Gerçekten de o yıllarda payitaht Bursa, yeşili, termal ve kaynak sularıyla gerçekten bir cennet köşesiydi.

Geçen yıllar içinde nüfus 30 binden 3 milyona çıkarken, yeşil azaldı, su kaynakları ise yetmez hale geldi.

Bursa'nın son aylardaki yerel gündem konusu su. İYİ Parti ve CHP, Bursa'da suyun pahalı satıldığını sık sık kamuoyu gündemine taşırken, Büyükşehir Belediye Başkanı Alinur Aktaş, su faturalarında yer alan katı atık bedellerini çıkardı. Artık bunu ilçe belediyeleri kendileri tahsil edecekler.

'Sudaki fırtına' konusunu ele almak üzere hazırlanan programda, Olay Gazetesi Yazarı Mustafa Özdal ile birlikte Başkan Aktaş'a merak edilen soruları yönelttik. O da yanıtladı.

Direkt, su şehri Bursa'da su neden pahalı sorusuyla başladık. Aktaş, hemen su şehri vurgusuna dikkat çekerek, artık ne Bursa, ne Türkiye ne de dünyada su bolluğundan bahsetmenin mümkün olmadığını ifade etti.

Gerekçelerini ise şöyle sıraladı; Nüfus 100 kat arttı. 18 OSB, irili ufaklı küçük ve ortak ölçekli sanayi siteleri kurulmuş. Konut sayısı ise 2 milyona ulaşmış. Suyla alakalı ciddi sorunlar var. Bursa su zengini bir şehir değil.

Bu yoğunluğun üzerine bir de son yüz yılın en kurak mevsimi eklenince barajlardaki su seviyesi yüzde 35'e düştü. Şebekeye su sağlamak için 155 kuyu takviyesi yapıldı.

Başkan Aktaş, böylesine karamsar bir tablo çizince hemen aklımıza özellikle bu pandemi günlerinde su kesintisi mi olacak sorusu geldi.

Şimdilik ufukta su kesintisi yok. Kuyular yeterli takviyeyi yapıyor. BUSKİ kuyuları devreye almasaydı kesinti yaşanabilirdi.

Önümüzdeki iki yıl içinde Çınarcık Barajı devreye girerse sorun kalmayacak. 2019 yılında Bursa'ya 195 milyon metreküp su temin edilmiş. Çınarcık Barajı'nın Bursa'ya sağlayacağı su miktarı ise 145 milyon metreküp. Bu rakam Bursa'nın yıllık tüketiminin yüzde 75'ine denk geliyor. Baraj 2021 yılında devreye girdiğinde 30 yıl Bursa'nın su sorunu kalmayacak. Üstelik kuyu suyundan kaynaklanan suyun sertliği azalıp, damak tadımıza uygun hale gelecek.

Güzel haber. Çünkü Bursa'da fiyatların ardından suyun eski lezzetine sahip olmadığı şikayetleri geliyordu.

BURSA'DA SU NEDEN PAHALI?

Su zengini olmadığımızı anlatan Aktaş'a ilk soruyu tekrar yöneltiyoruz: 'Bursa'da su neden pahalı?'

'Halkın cebinden çıkan her kuruş onları rahatsız eder' sözleriyle konuşmasına başlayan Aktaş, şöyle devam etti:

'Su kaynaktan kente ulaştırılması, kuyular açılması, belirli işlemlere tabi tutulmasının maliyetleri var. Suyun kullandıktan sonra atığının da işleme tabi tutulması gerekiyor. Her gün 330 ton yaş çamur yakılarak 20 ton küle dönüştürülüyor'

Aktaş, bu bilginin ardından Kasım 2017'de göreve başladığı dönemi işaret ederek, şunları söyledi:

'Göreve başladığımda suyun bir tonu 3.10 lira, 10 tona kadar birinci kademeydi. Fiyatta indirim yapıp, 12 tona çıkardık. Şimdi suyun birinci kademe fiyatı 3,89. Üç yılda gelen zam miktarı yüzde 26.

Her ay TEFE ve TÜFE oranına göre artışlarla devam etseydi. Zam miktarı yüzde 40'lara ulaşırdı. İndirimlerle büyük artışı önledik. Bu sürede elektrik yüzde 100, işçilik yüzde 60-70 oranında arttı. Su fiyatında 30 büyük şehir sıralandığında biz 13'üncü sıradayız'

'Peki, katı atık bedellerinin su faturalarından çıkarılmasında muhalefetin açıklamalarının etkisi oldu mu?' sorusunu üzerine Başkan Aktaş, göreve geldiğinden beri su faturası konusuyla ilgilendiğini söyledi ve şöyle devam etti:

'Son 3 kez yüzde 10 oranında indirim yaptım. Katı atık bedeli ile ilgili yönetmeliği 30 büyükşehir belediyesinden 7'si uyguluyor. Faturaları örnek olarak gösterilen İstanbul'da katı atık bedeli alınmıyor. Bursa'da Katı Atık Toplama Bedeli nedeniyle faturalarımız kabarık görünüyor. Bu dengesizliği gidermek için Büyükşehir Belediyesi olarak harekete geçtik ve meclisimizde aldığımızla kararla bunu faturalardan çıkardık'

Önümüzdeki dönem için suya zam olmayacağını, daha da indirmek için kaynak bulmaya çalıştıklarını da ifade eden Aktaş, arzu eden tüm muhalefet belediye başkanları ve milletvekillerine detayla rakamları verebileceklerini de belirtti.

KATI ATIK BEDELLERİ VE İLÇE BELEDİYELERİNİN ŞİKAYETİ

Katı atık bedelleri su faturalarına eklenirken bunların ilçe belediyelerine ödenmediği iddiaları da var. Bu konuyu da Aktaş'a sorduk.

'İlgili belediyeler hane hesapları yapıp bize bildiriyor. Ödemesi de bir iki ay içinde yapılıyordu. Göreve İnegöl Belediye Başkanlığından geldim. Benim de BUSKİ'den alacaklarım vardı. Büyükşehirin 120 milyon lira olan borcunu 55 milyona düşürdük. Yılsonuna kadar da alacağı olan belediye kalmayacak'

Su konusunda diğer bir tartışma konusu ise Uludağ kaynaklarının özel sektöre verilmesi nedeniyle suyun azaldığı iddiası. Bu konuyu da Aktaş'a soruyoruz.

Bursa'nın su ihtiyacının 195 milyon metreküp olduğu hatırlatmasını yapan Aktaş, bu şirketlerin kullandığı su miktarının bunun yüzde 2,5'u olduğuna dikkat çekti. Aktaş'ın bu konuda verdiği bilgiler de ilginç:

Bursa'nın su ihtiyacının karşılandığı havza dışındaki bu bölgelerdeki kaynaklar, normal suyun iki katı fiyatına tahsis ediliyor. BUSKİ'nin önemli gelir kalemlerinden birini oluşturan bu kaynaklar arasında Büyükşehir Belediyesi'nin Muradiye suları da var.

Aktaş, 'Allahın suyunu şişeletip satıyorlar' eleştirisine de yanıt vererek, yatırımın Recep Altepe döneminde gerçekleştirildiğini hatırlattı. Kendisi olsa direkt yatırım yerine kaynağı farklı değerlendirebileceğini vurgulayan Aktaş, Muradiye sularının önümüzdeki günlerde yeni atılımlar yapacağını da haber verdi.

Aktaş, 'Bursa'da su çeşmeden içilir sloganını kullanan bir belediye şirketinin şişe suyu satması doğru mu ve siz çeşmeden mi içiyorsunuz' sorusuna da şu yanıtı verdi.

'Çınarcık barajının tamamlanmasıyla su kalitesi artacak. Ancak İstanbul, Ankara ve Eskişehir belediyelerinin de tesisleri var. Ben çeşmeden de içiyorum. Hazır su da kullanıyorum. Pandemi döneminde açık su konusunda tereddütler yaşandığı için hazır suya ilgi var.'