Terminal çatısı neden çöktü? Kent tasarımları değişmeli…

Gazeteciliğe ilk başladığım yıllardan beri çevre haberlerine ilgi gösterir, bu konudaki haber, araştırma ve bilimsel toplantıları dikkatle izlemeye çalışırım.

40 yıl önce dünyanın bir iklim felaketine doğru adım adım ilerlediğini bilim insanları anlatıyor ve bugün yaşadıklarımızın gerçekleşeceğini söylüyordu.  Dünyanın yeniden buzul çağına girmesi gibi filmlere konu olan felaketleri henüz yaşamadık ama böyle giderse onun da gerçekleşmesi pek uzak değil.

Pakistan’da yaşanan sel felaketinin ne sonuçlar doğurduğunu televizyon ekranlarından izledik. Yeni yapılan otel nasıl bir anda azgın sularla yıkıldığı ibretlik bir görüntüydü. Avrupa ise son 500 yılın en kurak dönemini geçiriyor.

Türkiye, iklim değişikliğinin en çok etkilediği ülkelerden biri.

Son yıllarda bunun işaretlerini görüyoruz. Tropikal iklimlerde görmeye alışkın olduğumuz hortum olağan hale geldi. Ani başlayan ve 15 sadece dakika süren hücresel yağışın neler yapabildiğini geçen yıl Kestel’in köylerinde geçen hafta da Bursa’da gördük.  Mudanya’da denizle kara birleşti, Karabalçık köyünde selin yanı ağaçlarda bir tek ürün kalmadı.

İklim değişikliği gerçekleşirken biz önlem alıyor muyuz? Ya da daha doğru soru yaşam alanlarımız buna uygun mu?

Uygun olmadığını geçen haftaki yağışta çatısı çöken Şehirlerarası Otobüs Terminali’nde gördük.

Önce yıldırım düşmesi denildi. Ardından TMMOB Bursa İl Koordinasyon Kurulu Sekreteri ve Mimarlar Odası Bursa Şube Başkanı Şirin Rodoplu Şimşek başkanlığındaki çeşitli mühendislik disiplinlerinden oluşan heyet inceleme yaptı.

İnceleme sonucu ortaya çıkan sonuç; çatı yıldırım nedeniyle değil, çatıda biriken suyun tahliyesi amacıyla yapılan gizli oluk ve iletim borularının yetersizliği nedeniyle oluşan ağırlık nedeniyle çökmüş. Eğer yağıştan zarar görmesin diye saçakların altına konulan araçlar olmasa çöken çatı camları da yerle bir ederek daha çok zarar verecekmiş.

Çatının 25 yıl önce o zamanki mevsim normallerine ve yağış rejimlerine göre yapıldığına dikkat çeken Şirin Rodoplu Şimşek, ‘Mimari proje yapılırken mevsim normallerine göre belli sayıda iletiş borusu koyarsınız ama artık normali kalmadı. O gün düşen yağış miktarı neredeyse geçen yıl Kestel’de felakete neden olacak düzeyde’ dedi.  

Değişik iklim ve yağış rejimine göre, artık bütün tasarımların anormalliklere göre yenilenmesi gerektiğine dikkat çeken Şimşek, şöyle devam etti: 

‘Ülkemizde depremle ile ilgili yönetmelikler değişince bütün bina tasarımları da ona göre değişti. Yağmur ve rüzgar için de tasarımları uygun hale getirmeliyiz. Bugün terminal oldu, yarın oluşacak başka durumlara karşı kendimizi hazırlamamız lazım’

YENİ KENT ANAYASASINA BURSA HAFIZASI MERCEĞİ

Kentlerin planlaması ve gelecek vizyonun oluşturulmasında en önemli unsur şehirlerin anayasası olarak adlandırılan 1/100’lik çevre düzeni planlarıdır.

Bursa en son 1998 yılında hazırlanan 2020 planını yaptı. Ancak aradan geçen zaman içinde plan, Bursa’nın inanılmaz hızda büyümesi ve kent yöneticilerinin yaptığı değişikliklerle delik deşik hale geldi. Plan, Bursa’nın hızına yetişemedi.

Son iki yıldan beri yeni plan hazırlıkları devam ediyor.  2020 yılında hızlanan ve çalıştaylarla desteklenen süreç, pandeminin de etkisiyle durma noktasına geldi. Ancak son aylarda Büyükşehir belediyesi, konunun paydaşlarıyla tekrar bir araya gelerek, Merinos’ta ofis kurdu ve görüşler istedi.

Mimarlar Odası Bursa Şubesi’nin plan inceleme komisyonu, bugünlerde haftada bir veya iki kez bir araya gelerek plan ve notlarını masaya yatırıyor. Komisyonda eski meclis üyeleri, imar müdürlerinin yer alması, incelemenin ve hazırlanacak raporun önemini arttırıyor.

Mimarlar Odası Bursa Şube Başkanı Şirin Rodoplu Şimşek,  çok kısa sürede çok detaylı bir rapor çıkaracaklarını belirterek, şunları söyledi:

‘Komisyonumuz adeta Bursa’nın hafızası. Geçmiş dönem planları hazırlayanlardan imar müdürlerine kadar konunun uzmanlarının yer aldığı komisyonumuz toplantılarını aksatmadan sürdürüyor. Planının yanı sıra kurumların gönderdiği raporlar inceleniyor’

Şimşek, kente zarar vermeyecek bir çevre düzeni planı hazırlanmasını istediklerini vurgulayarak, ‘Hep birlikte ortak akıl diyoruz. 2020’de süreç başladı ve bir ara durdu. Askıya alındığı zannettik. Ancak daha sonra aralık ayına yetiştirilmek için harekete geçildi. Bizim derdiğimiz bir an önce onaylanmasından ziyade doğru içerikte meclisten geçmesi. Ayrıca ulaşım ve kentsel dönüşüm master planları hala net değil. Aralık ayında mecliste onaylansa bile askıdan itirazsız geçer gibi gelmiyor’ diye konuştu.

KÜRESEL GIDA FİYATLARI DÜŞTÜ, BİZE DE YANSIR MI?

 Pandemi ve ardından Ukrayna savaşıyla mart ayındaki tarihi zirvenin ardından düşüşe geçen, Temmuz 2022’de son 10 yılın en sert düşüşü gerçekleşen küresel gıda fiyatları, Ağustos ayında da düşmeye devam etti.

FAO Gıda Fiyat Endeksi, Temmuz ayındaki 140.9 seviyesinden, geçen ay yüzde 1,9 gerileyerek 138 değerini aldı. FAO’nun yeni tahminleri, 2022’de küresel tahıl üretiminin daha düşük olacağına işaret ediyor. Küresel gıda fiyatları, çoğu referans ürün için kotasyonların düşmesiyle birlikte Ağustos ayında üst üste beşinci ay düştü.

FAO Tahıl Fiyat Endeksi, Ağustos’ta bir önceki aya göre yüzde 1,4 azaldı. Endeksteki düşüş, Kuzey Amerika ve Rusya Federasyonu'ndaki üretim beklentilerinin artmasının yanı sıra Karadeniz limanlarından Ukrayna tahılının ihracatın yeniden başlamasını yansıtan uluslararası buğday fiyatlarındaki yüzde 5,1'lik düşüşten kaynaklandı. Pirinç fiyatları ay boyunca sabit kalırken, AB ve ABD’deki sıcak ve kuru yetiştirme koşullarına bağlı olarak daha güçlü mısır fiyatları, ABD’deki düşük arpa fiyatları ile dengelendi.

Umarız vatandaşın son aylarda bütçesini en çok zorlayan gıda ürünlerindeki küresel düşüş bize de yansır…