Yine geldi çattı zam dönemi; Asgari ücretli umutsuz, emekli karamsar…

Çalışanların neredeyse yüzde 60’a yakını asgari ücret aldığı ve 15 milyonda emeklinin bulunduğu Türkiye’de ocak ve temmuz kritik aylardır. Çünkü zamlar bu altı aylık dönemlerdeki enflasyon oranına göre yapılır. Hükümet cephesinden asgari ücret için umut ışığı çıkmazken, emekliler ise bu dönem sadece enflasyon farkı ile yetinmek zorunda kalacak.

Geçen ocak ayında asgari ücret yüzde 49 artışla 17 bin 2 lira olarak açıklanmış ve bir yıllık süre geçerli olacağı seçim dönemi yaklaştığı için yarım ağızla gündeme getirilmişti. Hükümet cephesinden siyasilerin açıklamaları da temmuzda yine artabileceği konusunda güçlü sinyaller verilmişti. Çünkü üç ay sonra seçim vardı ama beklenen olmadı. Önce Çalışma ve Sosyal Güvenlik bakanı, ardından Hazine ve Maliye Bakanı asgari ücretle ilgili kesin konuştu; artış için yılbaşı beklenecek.

6 ay su gibi akıp geçti. Asgari ücret yine enflasyon karşısında alım gücünü kaybetti. Ocak, Şubat, Mart, Nisan ve Mayıs ayları için açıklanan enflasyon verisiyle birlikte 5 aylık enflasyon farkı 22,72 olarak açıklanmıştı. Son yapılan Merkez Bankası Piyasa Katılımcıları Anketi'ne göre 6 aylık enflasyon yüzde 25,81 olarak hesaplandı. Yani emeklinin alacağı zam miktarı yüzde 25-26 civarında olacak. Seçim öncesi konuşulan refah payı konusu ise artık hükümetin gündeminde yok.

İşin kötüsü geçen yıl gündeme gelen kök maaş konusu yine emeklinin kabusu oldu. Çünkü çıkan söylentilere göre, enflasyon farkı kök maaşa uygulanırsa bazı emekliler zam almamış olacak.

Bir veri daha aktardıktan sonra bu konuyla ilgili Türkiye’nin tanıdığı Bursalı sosyal güvenlik uzmanı Özgür Erdursun’un tespit ve değerlendirmelerini yazayım.

Veri, TÜRK-İŞ’e ait her ay düzenli olarak yapılan bir araştırma. TÜRK-İŞ'in, çalışanların geçim koşullarını ortaya koymak ve temel ihtiyaç maddelerindeki fiyat değişikliğinin aile bütçesine yansımalarını belirlemek için her ay yaptığı "Açlık ve Yoksulluk Sınırı Araştırması"nın Haziran 2024 sonuçları önceki gün açıklandı. Haziran ayında 4 kişilik aile için açlık sınırını 18 bin 978 lira, yoksulluk sınırını 61 bin 820 lira olarak hesaplandı. Araştırmada, bekar bir çalışanın "yaşama maliyeti" aylık 24 bin 614 lira olarak belirlendi.

Ankara'da yaşayan 4 kişilik ailenin gıda için yapması gereken asgari harcama tutarındaki artış bir önceki aya göre yüzde 0,05 gerçekleşti. Son 12 ay itibarıyla değişim oranı yüzde 82,96'yı buldu.

ASGARİ ÜCRETE ZAM YAPILSIN, FARK SGK PRİMİNDEN MUAF OLSUN

Sosyal Güvenlik Uzmanı Özgür Erdursun’a göre, zam ve enflasyon farkı kavramları farklı. Zam yapılması demek asgari ücret artışı sonrasında 1 Ocak 2024’de alının mal ve hizmetlerden daha fazlasını alabilme imkanı sağlanması anlamına gelir. Örneğin 1 Ocak 2024'de Asgari Ücret 17.002TL olduğunda bu parayla 35 çuval un alınabiliyorsa, bugün 25 çuval un alınabiliyor ve 1 Temmuz'da asgari ücret artışı sonrası 35 çuval un alabilecek bir rakama çıkıyorsa bu bir zam değildir, enflasyon farkıdır. Ancak temmuz’da asgari ücret artışı sonrasında 36 çuval un alınıyorsa asgari ücret zamlanmış olur. Temmuzda 34 çuval un alacak bir rakama yükseltiliyorsa eksik enflasyon farkı anlamına gelir. Yani temmuzda asgari ücrete hiç artış olmaz ise enflasyon karşısında asgari ücretin eridiğini değerini kaybettiği anlamına gelir.

Açıklanacak enflasyon oranlarına göre, emeklilere enflasyon farkı verilmesinin aslında emekli aylıklarının daha değersiz hale gelmesine sebep olacağına da dikkati çeken Erdursun, ‘Bu nedenle asgari ücrete gerçek enflasyon farkı (zam demiyorum) gerçek enflasyon farkı verilmelidir. Emekli aylıklarına ise intibak yapılmadan sadece TÜİK'in açıklayacağı enflasyona göre fark verilmesi ya da 3-5 puan ilave refah payı verilmesinin hiç bir önemi olmayacaktır. Değerini kaybetmiş olan emekli aylıklarına önce intibak sonra enflasyon farkı verilmelidir’ dedi.

Erdursun’un asgari ücret artışının işvereni etkilememesi için de bir önerisi var. ; Asgari ücrete en az enflasyon farkı verilsin, bu fark tutarı SGK priminden muaf olsun! İşverene maliyeti az olur, işçinin cebine en azından enflasyon farkı girmiş olsun!

Dikkate alınması gereken bir öneri umarım hükümet bu görüşü dikkate alır…

KENT MÜFETTİŞİ CEMİL AYDIN’DAN ÇALI YOLU UYARISI…

Bursa Cemil Aydın’ı 2009-2014, 2014-2019 Osmangazi Belediye Meclis Üyesi olarak tanıyor. Meclis üyeliği sona erdikten sonra da Aydın kent sorunlarının çözümü için önerilerde bulunuyor.

Aydın’ın son uyarısı Çalı yolunda tamamlanamayan kavşak ile ilgili oldu.

‘Kavşak ve kaldırımlar güvensiz bir şekilde bekletilemez’ diyen Aydın, şöyle devam etti:

‘Yerel seçimler sonrası durma noktasına gelen Çalı Yolu’nda tamamlanamayan kavşak özellikle gece saatlerinde tehlike saçmaya devam ediyor. Bazı bölümlerde kaldırımlar içler acısı. Kurumlar arası anlaşmazlık neticesinde ortaya çıkan bekleme sürecinin bir an sonlandırılması aciliyet arz etmektedir. Büyükşehir ve Karayolları Bölge Müdürlüğü’nün birbirlerine sorumluluk yükleme söylemlerinden ziyade durumdan vazife çıkararak güvenli bir ortamı sağlamaları elzemdir. Yaşanabilecek olumsuzluklardan sonra söylenecek sözün yapılacak çalışmaların çok da anlamı olmayacaktır’

Aydın’ın gönderdiği fotoğraflar da sorunu açık bir şekilde ortaya koyuyor. İlgililerin dikkatine…