Faiz Kararı ve gölgesinde yeşerecek umutlar

Her faiz indirim döngüsünün başlangıcında olduğu gibi Türkiye ekonomisi, bir kez daha kritik bir dönemeçte. Perşembe günü TCMB’nin açıklayacağı faiz kararı, sadece piyasaların değil, sokaktaki vatandaşın da gündeminde. Mevcut politika faizi %46 seviyesinde. Haziran enflasyonunun yıllık bazda gerilemesi, faiz indirimi umutlarını bir kez daha ateşlemişti. Başta şahsım olmak üzere birçok iktisatçı 400 baz puan civarı faiz indirimi beklentisi konusunda hem fikir olmaya başlamıştı. Ama enflasyon rakamı sonrası TCMB’den gelen stopaj kararı beklentileri kırdı. Açıklanan bu karar; tam bir örtülü faiz indirimi olarak nitelendirilebilir. Dolayısıyla piyasalarda faiz indirimine ilişkin beklentiler yeniden 250 BP civarına odaklanmış durumda.

Her ne kadar enflasyonda düşüş seyri teknik olarak sürse de başta gıda ve konut fiyatlar olmak üzere hayat pahalılığı vatandaşın cüzdanını zorlamaya devam ediyor. Perşembe günü alınacak faiz kararı; ekonomik göstergelerin ötesinde, toplumun geleceğe dair güvenini de şekillendirecek. Geçtiğimiz haftanın ekonomik gündemi, TCMB’nin faiz politikası etrafında dönen tartışmalarla doluydu. Peki, bu kararın yansımaları nasıl olacak? Ekonomik istikrar arayışında hangi yol haritası bizi bekliyor?

Hemen geçtiğimiz karar sürecini hatırlayalım. TCMB, Haziran’da faizi sabit tutarak temkinli bir duruş sergiledi. Enflasyonun ana eğilimindeki gerileme ve yurt içi talepteki yavaşlama, indirim beklentilerini güçlendirdi. Ancak küresel ve bölgesel belirsizlikler, kararı karmaşık hale getiriyor. Ekonomistlerin nabzı, farklı senaryolara işaret ediyor. 250 baz puanlık bir indirimle faizin %43,50’ye çekileceğini öngören çok sayıda uzman var. Deutsche Bank, 350 baz puanlık bir indirim bekliyor ve yıl sonuna kadar kademeli indirimlerin süreceğini savunuyor. Bazı analistler ise 300 baz puanlık indirim gelme ihtimalinin çok yüksek olduğuna dikkat çekmekte. Bazı uzmanlar ise süreci daha temkinli senaryolar ile fiyatlıyor ve 2025 enflasyon hedeflerini (%17,5 hükümet, %24 TCMB) riske atabileceğini vurguluyor. Ama ben de dahil olmak üzere genel itibariyle 200-250 BP indirim gelecek gibi görünüyor.

Faiz indirim beklentisi tartışmalarını da okuyucularımızı aydınlatmak açısından tam da bu noktada açmak gerekiyor. Bir görüş enflasyon hedeflerini bozacağı için faiz indirimi konusunda oldukça şahin bir perspektifte. Bu görüş TCMB’nin enflasyon hedeflerine bağlı kalmasının çok daha kritik önemde olduğuna dikkat çekiyor.

Bir başka perspektif ise yüksek faiz ortamının durgunluğu derinleştirdiğine, konkordatoların arttığına, finansmana erişimi zorlaştırdığına hanehalkından sermaye gruplarına sermaye transferi sağladığına dikkat çekmektedir.

Elbette bu iki farklı görüş arasında faiz kararı hakkında okuyucunun arafta kalması çok normal zira hep söylediğimiz gibi ekonomide doğru ya da yanlış yoktur, denge vardır. İçinde bulunduğunuz koşullara göre bir karar almanız gerekir ki TCMB için bence faiz indiriminin vakti geldi de geçti bile. Elbette TCMB’nin faiz indirimine giderken jeopolitik riskleri göz ardı etmemesi gerekir, aksi takdirde TL üzerinde değer kaybı baskısının tırmanabilir. İTO’nun açıkladığı rakamlar, gıda ve konut fiyatlarındaki artışın vatandaşın alım gücünü ciddi anlamda zorladığına işaret ediyor. TÜİK’in enflasyon datası elbette teknik bir hesaplama ancak sokağın verisi, çarşı-pazardaki gerçekliği dikkate alıyor. Memur ve emekli maaş zamları, kira artış oranları, enflasyon datası sokağın gündeminden düşmek bilmiyor.

Şimdi konuyu bir de dışarıdaki gelişmeler çerçevesinde ele alalım. Küresel konjonktür, TCMB’nin kararını daha kritik hale getiriyor. ABD’nin daha doğrusu Trump’ın 180 ülkeyi kapsayan gümrük vergisi paketi, küresel ticarette korumacılığı yine artırdı. TCMB “Enflasyon Raporu 2025-II” raporu; bu tarz vergilerin küresel büyüme üzerinde aşağı yönlü riskler yarattığını, Türkiye’nin dış talebini olumsuz etkilediğine vurgu yapmakta. Bu gelişmeler ile Almanya’nın 2025 büyüme tahmini %0,7’den %0’a düşerken, Euro Bölgesi’ndeki zayıflama ihracatımızı da negatif etkileyebilir. Suriye’deki gerilimler ve İran-İsrail arasındaki kırılgan ateşkes, petrol ve altın fiyatlarında dalgalanmaları an be an tetikliyor. TCMB bu risklere karşı TL depo ihaleleri ve döviz satım işlemleriyle likiditeyi sıkılaştırsa da piyasaların gözü faiz kararında ve kararla gelecek olan iletişimde diyebiliriz.

Neresinden bakarsanız bakın yüksek faiz ortamının ciddi bir tahribat meydana getirdiği açıktır. Yüksek faiz, ekonomik büyümeyi frenlerken, KOBİ’ler için artan finansman maliyetleri nedeniyle yatırımlarını erteliyor; bireysel tüketiciler, yükselen kira ve gıda fiyatlarıyla boğuşmak zorunda kalıyor. TCMB’nin Piyasa Katılımcıları Anketi’ne göre, 2025 sonu enflasyon beklentisi gerilese de hane halkının beklentisi hala oldukça yüksek. Bu fark, toplumun ekonomik göstergelere olan bakışını itimadını ister istemez sorgulatıyor. Şimdi TCMB yapacağı faiz indirimi ile başta ekonomik büyüme olmak üzere yüksek faiz ortamının tahrip ettiği birçok parametre arasında kritik bir denge oluşturmak zorunda. Faiz kararı, piyasaların ötesinde toplumun umutlarını da şekillendirecek. Faiz indirimi, borçlanma maliyetlerini düşürerek gerçekten bir nefes alma imkânı oluşturacaktır. Hepsinden öte piyasalar için artık tünelin sonunda bir ışık olduğunu gösterecek bir işaret gerek.

Enflasyonla mücadelede maliye politikasıyla eşgüdüm, reel sektörün finansmana erişimini kolaylaştırmak ve jeopolitik risklere karşı proaktif adımlar, bu sürecin temel taşlarını oluşturuyor elbette. Ekonomi, sadece 1 ve 0’dan oluşan bir bilim değil aynı zamanda insana dair he ne varsa tüm grileri bünyesinden barındırır. O nedenle fen bilimi değil beşerî bilimdir. Asli unsuru insandır. Bu bağlamda perşembe günü açıklanacak PPK metni yalnızca bir faiz kararı değil, Türkiye’de vatandaşın umutlarını yeniden yeşertme fırsatının adıdır. Bu fırsat için; cesaret, ortak akıl ve kalıcı çözümler için ortak irade şarttır.