Geçti Bor'un pazarı sür eşeğini Niğde'ye!

Ekonomi gündemi yine yerinde durmuyor. Kesemizi ve geleceğimizi şekillendiren gelişmeler hız kesmeden devam ediyor. ABD Merkez Bankası’nın (FED) faiz kararı, ABD’deki istihdam verileri, Türkiye’de güven endeksi, İTO’nun geçinme indeksi ve ABD’nin gümrük tarifeleri bitirdiğimiz haftanın öne çıkan ekonomi gündemiydi. Ekonominin, her zaman olduğu gibi nabzı hızlı atıyor.

FED’İN FAİZ KARARI VE ABD İSTİHDAMI: ALARM ZİLLERİ Mİ ÇALIYOR?

ABD Merkez Bankası (FED), 18-19 Mart 2025’teki toplantısında faizleri %4,25-4,50 bandında sabit tuttu. Piyasalar bu kararı bekliyordu, ancak asıl odak FED Başkanı Powell’ın açıklamalarındaydı. Mart 2025 itibarıyla tüketici enflasyonu %3,3’e, çekirdek enflasyon ise %3,7’ye yükseldi. Trump’ın gümrük tarifesi hamleleri, FED’i temkinli olmaya itti. Powell, enflasyon ve ekonomik verileri yakından izleyeceklerini, aceleci bir faiz indirimi yapmayacaklarını ima etti. Mart 2025 için faiz indirimi beklentileri belirsizliğini koruyor. Dolar Endeksi yükseliş trendinde... New York Borsası’nda volatilite arttı. ABD’de istihdam verileri ise endişe verici: Mart 2025 itibarıyla son üç ayda ortalama istihdam artışı 200.000 seviyesinde. İşsizlik oranı %4,2’ye yükseldi. FED’in Eylül 2025’te faiz indirimine gitme ihtimali tartışılıyor, ancak kesin tahminde bulunmak zor. Powell’ın ihtiyatlı duruşu piyasalarda belirsizlik yaratıyor. Bu durum, bizim gibi gelişmekte olan piyasaları da yakından ilgilendiriyor.

TÜRKİYE’DE NABIZ: GÜVEN ENDEKSİ VE HAYAT PAHALILIĞI

Bize dönersek, TÜİK’in Temmuz 2025 güven endeksi verileri tüketici güveninde bir rahatlama yok ve pamuk ipliğine bağlıyız. Reel sektör güven endeksi ise sanayi üretimindeki yavaşlamayla birlikte geriliyor. Biz her ne kadar uzun süredir bu konuyu işlesek de piyasalarda pek de karşılık bulmuyordu. Ama özellikle başta TOBB Başkanı olmaz üzere İSO Başkanı Erdal Bahçıvan’ın “Sanayi için kırmızı alarm” uyarısı ve daha bir ticaret ve sanayi odası başkanın beyanat ve ziyaretleri durumun ciddiyetini ne biçimde anlatıyor. Uzun süre yüksek faiz ortamında kaldığımız dönemlerde bugünlerin geleceğini okuyamayanlar; bugün meydana gelen istihdam kayıplarını, konkordatoları gördükçe feveran ediyorlar. İlgili dönemde biraz dinleneyim, eşeğim de otlasın diyen finansal okuyazarlık gurusu arkadaşlara da “geçti Bor’un pazarı sür eşeği Niğde’ye” demekten başka elimizden pek de bir şey gelmiyor! Ama zararın neresinden dönsen kardır gerçeğini de unutmuyoruz!

İTO’nun geçinme indeksi ise %2,62’lik artışla cebimizi yakmaya devam ediyor. Gıda, ulaşım, barınma derken, dar gelirlinin yükü hakikaten ağır. Resmi enflasyon %35,05 olsa da, hayat pahalılığı hanehalkı üzerindeki varlığını sürdürüyor. TCMB’nin 24 Temmuz’da faizi 300 baz puan indirip %43’e çekmesi, piyasalarda kısa bir “oh” dedirtse de, enflasyon beklentilerini kırmak o kadar kolay değil. BIST 100 endeksi, 1 Ağustos 2025 Cuma gününü 10.730 puanda tamamlayarak haftayı %1,03’lük bir yükselişle kapattı. Yeni hafta için teknik analizler, 10.600-10.650 bandını kritik destek, 10.900-11.000 aralığını ise önemli direnç seviyesi olarak işaret ediyor. 10.600’ün altında bir kapanış, satış baskısını artırarak 10.400 ve hatta 10.200 seviyelerine doğru bir geri çekilme riski taşıyabilir. Öte yandan, 10.900’ün üzerinde kalıcı bir hareket, 11.250-11.300 zirvesine ve ardından 11.800’e doğru bir yükselişin önünü açabilir. Yatırımcıların, hacim ve volatiliteyi yakından izleyerek bu seviyelerde temkinli olmasında fayda var. Kar satışları kapıyı çalabilir, gözümüzü açık tutmakta fayda var.

ABD’NİN GÜMRÜK TARİFELERİ: FIRSAT MI, TEHDİT Mİ?

ABD’nin 2 Nisan 2025’te devreye aldığı geniş kapsamlı gümrük tarifeleri, küresel ticarette yeni bir fırtına başlattı. Türkiye de bu dalgadan nasibini alıyor. Ticaret Bakanlığı, tarifelerin etkisini “hesaplaması zor” diye nitelese de, belirsizlik piyasaları geriyor. Trump’ın AB’ye %50’lik tarife önerisi ve Çin’le yaptığı geçici anlaşmalar, ticaret dengelerini altüst ediyor. Peki, Türkiye için bu ne demek?

Kısa Vadede Dezavantajlar: Ek gümrük vergisinin %15’e yükselmesi, Türk ihracatçıları için maliyetleri artıracak ve ABD pazarında talep daralması riski yaratacaktır. Kısmi de olsa döviz kuru üzerindeki baskı ve enflasyonist etkiler de kısa vadeli zorluklar arasında yer alıyor.

Uzun Vadede Fırsatlar: Türkiye, özellikle tekstil ve otomotiv yan sanayi gibi rekabetçi olduğu sektörlerde, yüksek vergilere maruz kalan Çin ve Vietnam gibi ülkelere karşı pazar payı kazanabilir. Ayrıca, küresel tedarik zincirindeki kaymalar, Türkiye’yi üretim ve yatırım için cazip bir merkez haline getirebilir, ancak bu fırsatları değerlendirmek için yüksek teknolojili üretim kapasitesini artırması ve yabancı yatırımcıları çekecek politikalar uygulaması gerekiyor.

Belirsizlikler: Trump’ın gümrük vergisi politikaları, küresel ticarette büyük bir belirsizlik yaratıyor. Türkiye, bu süreçte hem avantajlarını kullanmalı hem de misilleme risklerine karşı hazırlıklı olmalıdır. Örneğin, ABD’nin Türkiye’ye ileride ek vergiler uygulayabileceği ihtimali göz ardı edilmemelidir.

Trump’ın Türkiye’ye yönelik ek gümrük vergisini %15’e yükseltmesi, kısa vadede ihracat maliyetlerini artırarak dezavantaj yaratacak, ancak orta ve uzun vadede Türkiye’nin bazı sektörlerde rekabet avantajı elde etme ve yeni yatırımlar çekme potansiyeli bulunuyor. Türkiye’nin bu süreçten en iyi şekilde yararlanabilmesi için, yüksek teknolojili üretime yatırım yapması, lojistik avantajlarını öne çıkarması ve küresel firmalarla stratejik ortaklıklar kurması kritik önem taşıyor. Öte yandan, küresel ticaret savaşının derinleşmesi durumunda, Türkiye’nin ekonomik dayanıklılığını artırmak için ihtiyatlı politikalar benimsemesi gerekebilir.

ÖNÜMÜZDEKİ HAFTA BİZİ NELER BEKLİYOR?

Önümüzdeki hafta, ekonomi gündemi hem Türkiye’de hem de küresel piyasalarda hareketli bir seyir vadediyor. Türkiye’de gözler, 4 Ağustos’ta TÜİK’in açıklayacağı Temmuz ayı enflasyon verilerinde olacak; TÜFE ve ÜFE rakamları, Merkez Bankası’nın para politikası duruşunu ve piyasaların yönünü belirleyecek. Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın nakit dengesi ile borçlanma verileri ve Bakan Mehmet Şimşek’in sosyal konut projelerine dair açıklamaları da yatırımcıların radarında olacak. Dolar/TL ve Euro/TL kurlarındaki dalgalanmalar, Borsa İstanbul’un seyri ve akaryakıt fiyatlarına beklenen zamlar ise bireysel tüketiciden kurumsal yatırımcıya herkesin gündeminde yer alıyor. Küresel arenada ise ABD’nin ISM hizmet PMI ve fabrika siparişleri verileri, Fed’in faiz politikasına dair ipuçları sunarken, Euro Bölgesi’nin perakende satışları ve hizmet PMI rakamları Avrupa ekonomisinin nabzını tutacak. Çin’in dış ticaret verileri ve Japonya’nın hizmet PMI’ı da Asya piyasalarının tonunu belirleyecek. Ticaret savaşlarına dair haber akışı ve savunma sanayiinde Türkiye’nin rekor ihracat artışıyla desteklenen iyimserlik, piyasalarda temkinli bir pozitif hava yaratabilir. Bu hafta, gerek yerel gerekse küresel veriler ışığında, ekonomik kararlar için dikkatli bir takip şart gibi görünüyor.

SON SÖZ: SABIR, STRATEJİ VE BİRAZ DA UMUT

Ekonomi her zaman inişli çıkışlı bir yol. FED’in temkinli adımları, ABD’deki istihdam alarmı, Türkiye’de enflasyon ve daralan piyasaların meydana getirdiği istihdam kaybı ve finansmana erişim sorunları şuanda gündemin zirvesini teşkil ediyor.

Sıkı para politikası enflasyonun ateşini beklendiği şekilde söndürmeye yetmedi; aksine, finansmana erişim zorlukları ve istihdam kayıplarıyla ekonominin nabzı giderek zayıflıyor. Dar gelirlinin omuzlarındaki yük artarken, sanayide çalan kırmızı alarmlar acil çözümler talep ediyor. Türkiye, bu zorlu sınavda yalnızca sabırla değil, cesur ve yenilikçi politikalarla ayağa kalkabilir. Unutmayalım, her kriz bir fırsat da barındırır. Türkiye, bu kaotik ortamda doğru adımlarla sıyrılabilir. Yeter ki dar gelirlinin yükünü hafifletecek, sanayiyi canlandıracak politikalar devreye girsin.