KKTC'de tansiyonu yüksek seçim!

Kuzey Kıbrıs Türkleri, Doğu Akdeniz geriliminin gölgesinde 8. Cumhurbaşkanını seçmek için bugün sandığa gidiyor. Kıbrıs Türk halkı, Cumhurbaşkanlığı seçimi ve Yüksek Mahkeme yargıçlarının sayısını artıran anayasa değişikliğinin halkoylaması için bugün sandık başına gidiyor. KKTC'nin 8. Cumhurbaşkanı'nın belirleneceği seçimlerde, 4'ü partili, 7'si bağımsız 11 aday yarışacak. İlk turda hiçbir adayın oyunun salt çoğunluğa ulaşamaması durumunda, en yüksek oyu alan iki aday 18 Ekim'deki ikinci turda karşı karşıya gelecek.

KKTC'de seçimler, Doğu Akdeniz odaklı uluslararası gerilimin gölgesinde gerçekleşiyor. Adayların gündeminde, adanın geçmişten gelen iç meselelerinin yanı sıra, Kıbrıs evresindeki rekabetin yarattığı gerginlikle nasıl baş edileceği de var.

Korona nedeniyle ertelendi

KKTC'deki tüm zamanların tansiyonu en yüksek seçimi olarak nitelendirilen seçimin sonucu, güncel meselelere ilişkin Kıbrıs Türklerinin eğilimini yansıtacak ve gelecek dönem yaşanabileceklere ilişkin fikir verecek.

KKTC'de 26 Nisan'da yapılması gereken ancak koronavirüs salgını nedeniyle KKTC Cumhuriyet Meclisi tarafından ertelenen cumhurbaşkanlığı seçimi bugün yapılıyor. Kıbrıs Türk halkı, 5 yıl görev yapacak yeni cumhurbaşkanını seçmek üzere, 1974'ten sonra 10. kez sandığa giderek KKTC'nin 8. Cumhurbaşkanını seçecek. Anayasa değişikliğinin halk oylamasının da eş zamanlı yapılacağı seçimde, 198 bin 867 seçmen 738 sandıkta oy kullanacak.

Cumhurbaşkanı seçiminin ilk turda tamamlanabilmesi için bir adayın geçerli oyların salt çoğunluğunu alması gerekiyor. Aksi halde 2. tur seçim, ilk turda en çok oy alan iki adayın katılımıyla 18 Ekim tarihinde gerçekleştirilecek. Anayasa değişikliği için de yine salt çoğunluk aranacak. Oylamadan "evet" çıkması halinde, KKTC Anayasası 35 yıl sonra ilk kez değişmiş olacak.

7'si bağımsız 11 aday

Seçimde 7'si bağımsız 11 aday yarışacak. Çekişmeli geçmesi beklenen seçimde görevdeki Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı, Ulusal Birlik Partisi (UBP) Genel Başkanı ve Başbakan Ersin Tatar, Cumhuriyetçi Türk Partisi (CTP) Genel Başkanı Tufan Erhürman, Yeniden Doğuş Partisi (YDP) Genel Başkanı Erhan Arıklı'nın yanı sıra bağımsız aday olarak Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Kudret Özersay ve Demokrat Parti (DP) Lefkoşa Milletvekili Serdar Denktaş da yarışıyor. Diğer yandan Alpan Uz, Mustafa Ulaş, Ahmet Boran ve Arif Salih Kırdağ bağımsız aday olarak, Fuat Çiner ise Milliyetçi Demokrasi Partisi'nin adayı olarak yarışa katılıyor.

Bugünkü seçim, KKTC'de bugüne kadar en çok adayın katıldığı cumhurbaşkanlığı seçimi olma özelliğine sahip.

İŞTE CUMHURBAŞKANI ADAYLARI

Seçim sürecinde adayların gündeminde, adanın geçmişten gelen iç meselelerinin yanı sıra, Kıbrıs çevresindeki rekabetin yarattığı gerginlikle nasıl baş edileceği de vardı. Adaylar arasında en belirgin ayrışma ise Kıbrıs sorununun çözümüne yaklaşımları. Adaylardan bazıları askeri açıdan ve doğalgaz aramaları bağlamında Türkiye ile birlikte sahada daha aktif olmaya öncelik tanırken, bir kısmı da Kıbrıs sorununun çözümünün bölge için daha büyük öncelik taşıdığı görüşünde.

Mustafa Akıncı: Görevdeki Cumhurbaşkanı. Makul ve mümkün olan tek çözümün "federal model" olduğunu, Güney Kıbrıs'ın azınlığı olmak istemediklerini ve "Türkiye'ye bağımlı" bir alt yönetim görmek istemediklerini ikinci dönem vizyon planında ortaya koydu. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Türkiye-KKTC ilişkisini anavatan-yavruvatan diye tanımlamasına karşı çıkan Akıncı, "bağımsız, kardeşçe ilişki" vurgusu yapıyor. Toplumcu Demokrasi Partisi (TDP), Toplumcu Kurtuluş Partisi Yeni Güçler, Bağımsızlık Yolu, Birleşik Kıbrıs Partisi ve Sol Hareket Akıncı'yı destekliyor.

İki bağımsız devlet

Ersin Tatar: Başbakan. Seçilmesi durumunda halkla iç içe olmaya devam edeceğini, her şeyden şikayet eden ve hükümetle çatışan bir cumhurbaşkanı olmayacağını, Kıbrıs Türk halkının sorunlarına somut çözümler bulmayı vadediyor. Kıbrıs sorununda Rum tarafı ile görüşmeye açık olduğunu beyan eden Tatar, seçilmesi durumunda federasyon dışında alternatif opsiyonları da masaya getireceğini ve takvimi, amacı ve hedefi olmayan müzakerelere karşı olduğunu açıkladı.

Türkiye'nin garantörlüğünü güçlü bir şekilde destekleyen Tatar, iki ülke arasındaki ilişkiyi "kardeş" devlet esasına dayalı olarak en ileri noktaya taşımaya gayret edeceğini vurguluyor. Ayrıca, AB çatısı altında iki bağımsız devlet fikrini öne süren Tatar, hedefleri arasında Maraş'ı uluslararası hukuka uygun olarak 1974 öncesi sahipleri için açmak ve özgürleştirmek olduğunu belirtiyor.

Tufan Erhürman: Federal bir çözümü savunan eski Başbakan Erhürman, seçim vizyonunu, "Kıbrıs sorununa bir an önce kapsamlı çözüm bulunması, proaktif bir dış politika ve kendi ayakları üzerinde duran bir ekonomi yaratmak" olarak özetledi. Kıbrıs sorununun çözümü için beşli konferansın "bir an önce" toplanması girişiminde bulunacağını, bu sürecin "ucu açık değil, sonuç odaklı" olacağını söyledi.

Hükümetten çekilmişti

Kudret Özersay: Halkın Partisi'nin (HP) başkanlığını da yürüten Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı. Mevcut şartlar değişmedikten sonra federasyon konusunda diretilmesini statükoculuk olarak değerlendiriyor. Özersay, Tatar'ın Ankara'ya giderek Maraş açılımında bulunmasından son anda haberdar olduğunu söyleyerek hükümetten çekildi.

Serdar Denktaş: Demokrat Parti genel başkanlığından istifa eden Denktaş, Kıbrıs sorununun çözümüyle ilgili olarak yıllardır görüşülmüş olan iki kesimli iki toplumlu federasyon modelinin sonuç vermeyebileceğini kabullenmek gerektiğini ifade etti. Seçimlerden sonra ilk işinin çözüm modeline dair Türkiye ile masaya oturup ortak bir vizyon ortaya koymak olacağını söyledi.

Erhan Arıklı: Yeniden Doğuş Partisi Başkanı. Federal bir çözüme karşı olduğunu ve Cumhurbaşkanlığı seçilmesi hâlinde KKTC'yi tanıtmak üzere çalışacağını ifade etti.