Türkiye'de sadece Bursa'da

Özak,  yaptığı açıklamada, "değerli taş bilimi" anlamına gelen gemolojinin, Türkiye'de yeni gelişen bir dal olduğunu ifade etti.

Osmanlı Devleti padişahlarından Yavuz Sultan Selim ve Kanuni Sultan Süleyman dönemlerinde sarayda taş işleme ustalarının çalıştığını dile getiren Özak, devletin zayıflamasıyla bu sanat dalının unutulduğunu aktardı.

Son 25-30 yıldır Türkiye'de değerli taşlar konusunda bir hareketlenme olduğunu bildiren Özak, şöyle devam etti:

"Doğal taşlar; bir değerdir, tanıtamadığımız, kıymetini bilmediğimiz doğal kaynaklarımızdır. Bir kaya parçasını mücevher haline getiriyorsunuz, bir değer katıyorsunuz. Bu, ülke için de çok önemlidir. Hocalarımızın söylediğine göre, bu anlamda 50 milyar dolarlık rezerve sahip bir ülkeyiz fakat en fazla 1 milyon dolarlığını açığa çıkarabiliyoruz. Yani şu an değerlendirilmeyi bekleyen bir hazine, toprak altında duruyor."

Özak, arazi araştırmasıyla taşları topladıklarını ve atölyede kesim aşamasına geçtiklerini anlattı. Daha sonra taşları, yontma ve cilalama ile mücevhere dönüştürdükleri bilgisini veren Özak, "Çok kısa anlattığım bu olay, uzun ve meşakkatli bir süreç. Taşın çeşidine göre ve yaptığınız kesime göre işleme süresi değişiyor. 'Kabaşon' dediğimiz bombeli kesimleri iki saatte yapabiliriz ama 'faset' dediğimiz halkın bildiği tabirle pırlanta kesim yaklaşık iki gün sürer" dedi.

- "Taşın Türkiye'deki ticari potansiyeli zayıf"

Bursa'da çok çeşitli kıymetli taşlar çıkarıldığına işaret eden Özak, ilin 50'ye yakın minerali barındırdığını dile getirdi.

Osmanlı döneminde krom yataklarının ilk kez Bursa'da bulunduğunu vurgulayan Özak, şunları kaydetti:

"Mor yeşim taşı dediğimiz bize has bir taş var. Çin'de kutsal sayılan mor yeşim taşının, para getireceğine inanılır. Çinli iş adamları, iş görüşmelerinde bu taşı yanlarında bulundurur, diğer günlerde de para kasalarında saklar. Bunun beyaz olanını da Çin imparatorları, saraylarında kullanır. Yeşim taşının farklı bir özelliği daha var. Bu taşın Çin'e ihracatı sırasında bir 'yeşim taşı yolu' oluşur. Türkistanlı tüccarlar, taşın karşılığında 'Çin ipeği' alıp Avrupa'ya ihraç eder. Yani yeşim taşının ihracatı, İpek Yolu'nun doğmasını sağlamıştır. Mor yeşim taşı, Türkiye'de sadece Bursa'nın Harmancık ilçesinde çıkıyor. İlçeye bir atölye kurularak taşın işlenmesi, yöre halkına öğretilmesi, mor yeşim taşının bir değer haline gelmesi ve taştan gelir elde edilmesi bakımından çok önemlidir."

İsmail Hakkı Özak, Çinlilerin Bursa'dan mor yeşim taşı aldığını fakat ciddi bir ticari potansiyel olmadığını aktararak, yurt dışından talepler geldiğini ancak bu taşın Türkiye'de de çıkarıldığının pek bilinmediğini sözlerine ekledi.